Spadek, testament i postępowanie spadkowe. Wszystko, co należy wiedzieć o dziedziczeniu. Prawa i obowiązki spadkobierców
Zgodnie z polskim prawem spadek pociąga za sobą szereg praw i obowiązków, które wypełnić powinien spadkobierca. Zazwyczaj otrzymanie spadku przebiega w sposób automatyczny, na podstawie ustaw o dziedziczeniu. Są jednak takie sytuacje, gdzie konieczne jest rozstrzygnięcie sprawy przez sąd. Co należy wiedzieć o spadkach?
Z prawnego punktu widzenia spadek jest zbiorem praw i obowiązków, które do momentu śmierci należały do spadkodawcy, a w chwili zgonu zostają przeniesione na spadkobierców. Przedmiotami spadku są zazwyczaj rzeczy materialne – nieruchomości, pojazdy, obligacje, pieniądze, rzeczy prywatne zmarłego. Dziedziczyć może nie tylko osoba prywatna, ale również firma lub instytucja, jeżeli została wskazana w testamencie zmarłego.
Jeżeli spadkobiercy osoby zmarłej są zgodni co do podziału majątku, wówczas sprawy spadkowe są bardzo szybkie. Problemy zaczynają się jednak w momencie, gdy nie ma porozumienia, co do podziału majątku i rzeczy osobistych osoby zmarłej. Sprawę spadkową można przeprowadzić przed sądem, ale także u notariusza. Ten drugi sposób zyskuje na popularności, ponieważ jest znacznie szybszy i tańszy.
Testament
Najlepszym sposobem, by uniknąć awantur i kłótni w rodzinie, jest sporządzenie testamentu. Jest to dokument, w którym jeszcze za życia rozdysponowujemy własnym majątkiem na wypadek śmierci. Ważnym prawnie dokumentem jest testament sporządzony notarialnie. W przypadku śmierci osoby, która spisała testament, sąd rozporządza majątkiem zgodnie z zapisami zawartymi w dokumencie. Eksperci przypominają, że o testament należy zadbać. Obecnie nie są brane pod uwagę własnoręcznie sporządzone i przechowywane w domu zapisy, czy komputerowe wydruki. Ważny prawnie testament ma charakter notarialny. Polacy, którzy są świadomi, że po ich śmierci może dojść w rodzinie do awantur i kłótni, coraz częściej decydują się na spisanie testamentu.
Ustawowe dziedziczenie
Bliscy zmarłego, który nie pozostawił po sobie testamentu dziedziczą zgodnie z prawem spadkowym. Prawo do dziedziczenia w pierwszej kolejności przysługuje małżonkowi zmarłego oraz dzieciom. Następni są wnukowie oraz prawnukowie. Na spadek po zmarłym liczyć mogą rodzice osoby zmarłej, rodzeństwo wraz z dziećmi, a także pasierbowie oraz dziadkowie. Jeżeli żadna z wymienionych osób już nie żyje lub odmawia przyjęcia spadku, wówczas trafia on do gminy, w której mieszkał przed śmiercią spadkodawca. Ostatecznie w przypadku niemożności odnalezienia spadkobierców zmarłego lub gdy ci nie zechcą przyjąć spadku, ten trafia do Skarbu Państwa. Sprawy spadkowe w kwestii ustawowego dziedziczenia są rozpatrywane przez sądu lub kancelarie notarialne, jeżeli rodzina jest zgodna co do podziału majątku po zmarłej osobie.
Zachowki
Zachowek jest instytucją prawną, której celem jest ochrona osób najbliższych. W momencie, gdy zmarły sporządził testament, ale nie uwzględnił w nim np. dzieci, te mają prawo do ubiegania się gotówkowej rekompensaty od osoby, która przejęła majątek. Pamiętać należy, że osoby niewymienione w testamencie nie są osobami wydziedziczonymi. Zachowki to bardzo skomplikowana struktura prawna. Wyliczenie zachowku oraz możliwe interpretacje tego prawo przyprawiają niejedną osobę o zawrót głowy. Warto jednak znać bieżące zapisy prawa w tym zakresie. Zachowki mają na celu ochronę osób najbliższych zmarłemu O tym jak je liczyć i jak się o nie ubiegać pisaliśmy więcej w tym artykule.
Podatek od spadku
Polskie prawo obliguje spadkobierców do opłacenia podatku od spadku. Są jednak sytuacje, gdy ten obowiązek jest zawieszony. Płacić nie musi najbliższa rodzina zmarłego – małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierbowie, rodzeństwo, ojciec i macocha. Aby uniknąć opodatkowania należy jednak, podobnie jak przy darowiznach, zgłosić fakt nabycia spadku do urzędu skarbowego. Zgodnie z prawem powinniśmy to zrobić w ciągu maksymalnie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.
Obowiązkowi podatkowemu nie podlegają odziedziczone prawa autorskie i im pokrewne, znaki towarowe, wzory zdobnicze, ale co ważne, także pieniądze zgromadzone w pracowniczym programie emerytalnym, indywidualnym koncie emerytalnym oraz na subkoncie emerytalnym.
1. Kultowa dziennikarka przed śmiercią ujawniła kulisy pracy Elżbiety Jaworowicz. Jak znalazła się w TVP?2. Jurek Owsiak zakażony, najgorszy scenariusz się spełnia. Jaki jest jego stan zdrowia?3. Poczta Polska zaskoczyła wszystkich, nowa usługa wielkim udogodnieniem. Klienci mają powody do radości
Pozostałe osoby, które nie są określone jako bliskie, a zostały wskazane w testamencie, muszą odprowadzić stosowny podatek. Jest on liczony podobnie ja w przypadku darowizn. Dla III grupy podatkowej wynosi on:dla spadku poniżej 10 278 zł – 12 proc.dla spadku większego niż 10 278 zł, ale mniejszego niż 20 556 zł – 1233 zł 40 gr i 16 proc. nadwyżki od kwoty 10 278 złdla spadku powyżej 20 556 zł – 2877 zł 90 gr i 20 proc. nadwyżki od 20 566 zł
