Pieniądze
Pieniądze – czym są i skąd się biorą?
Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.
Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.
Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.
Najważniejsze funkcje pieniądza
Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.
Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.
„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza
Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.
Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.
Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość.
Pokaż więcej
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca wiele różnych świadczeń finansowych. Jednym z nich jest dodatek pielęgnacyjny, który jest przyznawany bez względu na wiek. Aby otrzymać takie wsparcie, trzeba jednak spełnić pewne warunki. Okazuje się, że część osób dostanie dodatkowe pieniądze bez składania wniosku.
Mleczarnia w Łużnej otrzymała gigantyczny rachunek. Podwyżka stawki za gaz okazała się być tak potężna, że spółdzielnia aktualnie nie jest w stanie uiścić tej opłaty. Zakład nie wie, skąd weźmie pieniądze na opłacenie tego rachunku i grozi mu zamknięcie.
Początkujący przedsiębiorcy chętnie korzystają z działalności nierejestrowanej, która zmniejsza nie tylko biurokrację, ale także koszty związane z prowadzeniem własnego biznesu. Ma one swoje ograniczenie, chodzi o maksymalną kwotę przychodów. W 2024 roku w życie weszły nowe limity – ile wynoszą?
Uczniowie niedługo będą mogli cieszyć się wakacjami, jednak ich opiekunowie już teraz głowią się nad kosztami, związanymi z wyprawką na nowy rok szkolny. Czy rodzice mogą liczyć z tego tytułu na jakieś wsparcie finansowe? Jak się okazuje, niektórym z nich przysługuje nawet 1500 zł, trzeba jednak pilnować terminów.
Kilka dni temu Tadeusz Rydzyk zwrócił się do wiernych i poprosił ich o przekazanie 1,5 proc. podatku na rzecz Fundacji “Nasza Przyszłość”. Wiadomo już, na co organizacja planuje przeznaczyć zebrane pieniądze. Przedstawiamy szczegóły.
Wielu Polaków pobiera zasiłek pielęgnacyjny. Aktualna wysokość tego świadczenia nie zmieniła się od 2019 r. W tym roku jednak wsparcie doczeka się podwyżki i wkrótce beneficjenci będą mogli liczyć na wyższe wypłaty.
Bon do Dino na 2000 zł albo wiadomość o voucherze na zakupy do Biedronki mogą doprowadzić do utraty ogromnych pieniędzy. Klienci muszą sprawdzać, czy SMS z wiadomością o niesamowitej ofercie faktycznie został wysłany przez sieć. Oszuści znaleźli nowy sposób na swoje działania.
W Ministerstwie Obrony Narodowej przeprowadzono audyt, który ujawnił szereg poważnych nieprawidłowości. Obecny wiceminister obrony Cezary Tomczyk wyjawił, że zidentyfikowano przyznanie nienależnych nagród współpracownikom Mariusza Błaszczaka i kradzieże. Przedstawiamy szczegóły.
Nie wszyscy emeryci otrzymali 13. emerytury. Nie jest to jednak błąd Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pieniądze należne w ramach tzw. trzynastki nie przysługują wszystkim osobom pobierających świadczenie emerytalne. Przepisy jasno wskazują, że byli sportowcy z osiągnięciami nie otrzymają przelewu od ZUS.
Lada dzień kończy się szansa na zdobycie pieniędzy w ramach dofinansowania popularnego programu Moja Woda. Termin mija 30 czerwca 2024 r. Za zbieranie deszczówki można dostać nawet 5 tysięcy złotych. Wyjaśniamy szczegóły.
Wielu Polaków może starać się o przyznanie bonu na zasiedlenie. Jest to specjalne dofinansowanie dla osób, które szukają pracy poza swoim miejscem zamieszkania. Aby otrzymać takie wsparcie finansowe, trzeba spełnić odpowiednie warunki. Kto konkretnie może się ubiegać o świadczenie?
Kumulacja w Eurojackpot rozbita. Miliony trafią do gracza, który kupił kupon do gry w nietypowym miejscu na mapie Gdańska. Szczęśliwiec znalazł się na liście milionerów i fortuna nie wynika z jego ciężkiej pracy. 13 milionów złotych zarobił podczas krótkiego losowania z 23 kwietnia.
Trwa konkurs na najlepszy pomysł biznesowy, w którym łączna wartość nagród wynosi 100 tys. zł. Konkurs jest częścią kampanii edukacyjnej #OtwarciNaBiznes, zainicjowanej przez Our Future Foundation we współpracy z TikTokiem i Akademią Leona Koźmińskiego.
Paragon grozy z wielkopolskiej autostrady. Pieniądze, jakie zapłacił za przejazd 90 km autostradą A2 jeden z kierowców, pozwoliłyby na zakup paliwa na 100 km jazdy. - Jak inaczej to nazwać niż złodziejstwem w biały dzień? - pyta na portalu X oburzony mężczyzna.
Abonament RTV to opłata, którą muszą uiszczać wszyscy posiadacze odbiorników telewizyjnych lub radiowych — nawet jeśli nie korzystają z usług publicznego nadawcy. Unikanie płatności może zaowocować karą. Istnieje jednak legalny sposób na oglądanie telewizji zupełnie za darmo.
Bank Millenium wydał ważny komunikat. Od 1 lipca 2024 roku wejdą w życie zmiany obejmujące regulaminy i cenniki. Znamy szczegóły.
Mimo iż nie dopuścił się kradzieży, i tak może trafić do więzienia nawet na rok. 62-latek z powiatu włocławskiego (woj. kujawsko-pomorskie) ma ogromne kłopoty, które zapoczątkowało znalezienie na ulicy cudzego portfela. Mężczyzna zadarł z prawem, bo zguby nie oddał właścicielowi, ale przywłaszczył sobie gotówkę, kartę płatniczą i dowód osobisty. O jego winie i ewentualnej karze zadecyduje teraz sąd.
Spółka Orlen Trading Switzerland wpłaciła zaliczki na ropę, której finalnie nie otrzymała. Gigantyczna kwota z przedpłat trafiła do 25-letniego obywatela Chin. Okazuje się, że sprawą zajęła się prokuratura. Przedstawiamy szczegóły.
Kwiaty są nieodłącznym elementem balkonów. Trzeba jednak pamiętać, że oprócz funkcji dekoracyjnej, mogą stać się także powodem mandatu. Nieznajomość przepisów w tej kwestii może skończyć się wysoką karą finansową. Jak się przed nią uchronić? Wyjaśniamy.
Choć płatności elektroniczne zdobyły ogromną popularność, to wśród Polaków wciąż są zwolennicy płacenia gotówką. Wkrótce w tej kwestii mogą zajść spore zmiany. W środę 24 kwietnia odbędzie się ważne głosowanie odnośnie limitów tradycyjnych transakcji. Jakich zmian chce UE?
Wiele osób zastanawia się, jakie świadczenie otrzyma po przejściu na emeryturę. Trzeba wiedzieć, że wiele czynników wpływa na wysokość przyszłych wypłat. Duże znaczenie ma w tym przypadku staż pracy i wysokość wynagrodzeń. Jaka emerytura należy się po przepracowaniu 30 lat za minimalną krajową? Wyjaśniamy.
O zmianach w składce zdrowotnej mówiło się jeszcze przed wyborami parlamentarnymi. Jakiś czas temu zapowiedziano konkretne zmiany w tej kwestii. Okazuje się, że reforma nie będzie korzystna dla jednej grupy przedsiębiorców. Kto konkretnie zapłaci więcej?
800 plus przysługuje nie tylko Polakom, ale także Ukraińcom, którzy przybyli do Polski po 23 lutego 2022 roku w związku z konfliktem zbrojnym i przebywają na terenie kraju legalnie. Wkrótce przepisy mają się zmienić, a wielu rodziców przestanie otrzymywać przelewy. Znamy szczegóły.
Polacy będą mogli skorzystać z wakacji kredytowych także w tym roku. Kredytobiorcy będą musieli jednak spełnić szereg odpowiednich warunków. Dla kogo konkretnie będą przeznaczone nowe wakacje kredytowe? Wyjaśniamy.
ZUS wydał pilny komunikat skierowany do Polaków, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą. Termin na złożenie odpowiednich formularzy mija 20 maja bieżącego roku. Trzeba się pospieszyć.
Już wkrótce wejdą w życie rewolucyjne zmiany, które będą dotyczyły osób pracujących na umowach cywilnoprawnych. Zostaną one objęte składkami na ubezpieczenia społeczne. Nowe przepisy sprawią, że pensje netto zleceniobiorców będą niższe. Portal Money.pl przedstawił konkretne wyliczenia.
Emeryci co miesiąc otrzymują świadczenia finansowe z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ostatnio odbyła się coroczna waloryzacja, która znacznie podniosła wypłaty dla seniorów. Wiadomo już, jakie kwoty trafią na konta Polaków w maju. Przedstawiamy szczegóły.
Ostatnio odbyła się coroczna waloryzacja emerytur. Wypłaty seniorów poszły w górę i od 1 marca na ich konta trafiają wyższe kwoty. Podwyżka trafiła również do mężczyzny, który otrzymuje najwyższą emeryturę w kraju. Senior pracował przez ponad 62 lata bez zwolnienia lekarskiego. Ile dziś wypłaca mu ZUS?
