Wyszukaj w serwisie
biznes finanse technologie praca handel Eko Energetyka polska i świat
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Tankowanie samochodu
28.03.2025 18:15 Na stacji benzynowej tracimy przy każdym tankowaniu. Analityk zwrócił uwagę na szczegół: ten detal drenuje kieszenie

Analitycy rynku paliwowego zwrócili uwagę na proces, który dotyczy każdego posiadacza samochodu, który regularnie tankuje paliwo: bez względu na rodzaj, przez benzynę i diesla po gaz. Straty są wymierne; nieświadomi tracimy ok. 18 litrów paliwa. Jakim cudem i ile to kosztuje?

Pieniądze
28.03.2025 16:46 Nawet 200 tys. zł bezzwrotnej pomocy. Termin mija 15 czerwca, potem pieniądze przepadną

Termin składania wniosków o zasiłki dla osób poszkodowanych został wydłużony do 15 czerwca. To ogromna szansa dla osób dotkniętych skutkami ubiegłorocznego kataklizmu, które wciąż walczą z odbudową swoich domów i budynków gospodarczych. Jakie są szczegóły nowego terminu i kto może ubiegać się o wsparcie?

wypełnianie PIT
28.03.2025 14:35 Skarbówka przypomina Polakom. W tym wypadku można odliczyć nawet 53 tys. zł

Miliony Polaków właśnie pochylają się nad swoim zeznaniem podatkowym i zastanawiają się, z jakich ulg mogą skorzystać. Na to pytanie odpowiedź ma Krajowa Administracja Skarbowa. W oficjalnym komunikacie przypomniała o jednej ważnej rzeczy, o której Polakom zdarza się zapominać. W ten sposób można odliczyć nawet 53 tys. złotych, warto o tym wiedzieć.

komunia, prezenty
28.03.2025 14:26 Trendy komunijne 2025. Rodzice przechodzą samych siebie, a ceny zwalają z nóg

Sezon komunijny 2025 zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nim rosnące zainteresowanie trendami oraz kosztami organizacji przyjęć. Rodzice rezerwują lokale z ogromnym wyprzedzeniem, a ceny talerzyka osiągają niebotyczne kwoty. Pojawiają się też zupełnie nowe elementy w menu i wystroju, które w tym roku robią prawdziwą furorę. Co króluje na tegorocznych przyjęciach i jakie nowości wzbudzają największe zainteresowanie? Wiadomo, co jest na topie i ile trzeba za to zapłacić.

Emerytura waloryzacja
28.03.2025 10:51 Górnik przepracował 61 lat. ZUS ujawnił, ile emerytury otrzymał po waloryzacji. Trudno uwierzyć

Coroczna waloryzacja emerytur pozwala seniorom i seniorkom z całej Polski na uzyskanie godnych środków do życia. Ten mężczyzna spędził w pracy ponad sześć dekad, a karierę zakończył, mając 80 lat. ZUS zdradził, na jakie świadczenie może liczyć po tak ciężkiej pracy. Niejednej osobie oczy szeroko się otworzą.

Zakupy sklep
27.03.2025 14:49 Kolejny produkt spożywczy będzie droższy. Klienci odczują to na własnej skórze

Rosnące ceny żywności to dramat dla dużej części Polaków. Od miesięcy mówi się o astronomicznych kwotach, które trzeba zapłacić za masło, nie tak dawno temu na tapecie pojawił się również temat jajek, które na krótko przed Wielkanocą znacząco podrożały. Teraz do tej niechlubnej kolekcji dołącza kolejny produkt — zapłacimy za niego więcej.

Pieniądze dziedziczenie
27.03.2025 10:07 Rewolucja w dziedziczeniu. Te osoby nie dostaną spadku, przepisy są jasne

Nowe zasady dziedziczenia, które weszły w życie, całkowicie zmieniają stan rzeczy polskich spadkobierców. Ta rewolucja sprawiła, że nie każdy będzie mógł otrzymać prawo do uzyskania środków, mimo że wcześniej byłoby to wręcz oczywistością. Dochodzenie swoich praw potrwa, wiadomo, jakie kroki powinno się podjąć. 

ZUS budynek
27.03.2025 08:38 Dziesiątki tysięcy Polaków czeka na te zmiany. ZUS chce przeciągnąć je w czasie

Ta sytuacja dotyczy nawet 95 tys. Polaków, którzy pobierają konkretne świadczenia wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. O problemie mówi się od lat i choć został częściowo naprawiony, to duże grono osób wciąż czuje się poszkodowane. Zapowiadane zmiany miały wejść w życie już w najbliższych miesiącach, teraz projekt ustawy natrafił na opór. ZUS nie chce się na to zgodzić.

Smartfon
26.03.2025 18:32 Mało znana opłata ma zostać rozszerzona. Smartfony mogą podrożeć

To, że smartfon jest dziś przedłużeniem ręki użytkownika, nie pozostawia pola do dyskusji. Zdecydowana większość Polaków nie rusza się bez niego z domu i to właśnie przy jego pomocy korzysta z różnorodnych możliwości. To nie umknęło uwadze grupy zawodowej, która od lat czuje się w Polsce defaworyzowana. Nowe regulacje są coraz bliżej, co może się odbić na cenach urządzeń.

senior
26.03.2025 12:49 Znana nowa prognozowana dalsza długość życia Polaków. Alarmujące dane GUS

GUS podzielił się najnowszymi prognozami dotyczącymi przewidywanej długości życia Polaków. To niezwykle wartościowe informacje dla polskiej demografii, ale także dokument kluczowy dla funkcjonowania systemu emerytalnego. Niestety, po raz kolejny mamy do czynienia z sytuacją, która wymaga pilnego podjęcia działań ze strony rządzących.

bankomat
26.03.2025 09:59 Dwa duże banki wydały komunikaty: nie zrobisz przelewu i nie wypłacisz gotówki. Problemy techniczne już od środy

Klienci dwóch dużych banków powinni przygotować się na nadchodzące utrudnienia. Wydano komunikaty, w których banki informują o problemach z podstawowymi usługami, takimi jak zlecanie przelewów czy korzystanie z bankomatów. Pierwsze problemy techniczne wystąpią już w środę 26 marca.

pieniądze
25.03.2025 19:24 Seniorzy muszą na to uważać. "Twoje pieniądze nie są prawdziwe"

Wrocławska komenda policji wydawała ważny komunikat. Kiedy chodzi o pieniądze, zawsze powinniśmy zachować ostrożność, ale funkcjonariusze przestrzegają przed szczególnym przypadkiem. W nadchodzących dniach polscy seniorzy mogą spodziewać się telefonu w sprawie swojej emerytury. Co powinniśmy zrobić w takiej sytuacji? Uważać powinna zwłaszcza jedna grupa emerytów.

Donald Tusk, premier
25.03.2025 14:52 Zasiłek pogrzebowy w końcu wzrośnie. Nowe przepisy na ostatniej prostej

Zapadła decyzja w sprawie zasiłku pogrzebowego w Polsce. Premier Donald Tusk przed posiedzeniem rządu ogłosił, co postanowili ministrowie w sprawie świadczenia, które nie było zmieniane od 13 lat. Wiadomo, kto będzie miał prawo do zasiłku pogrzebowego i jaka będzie jego ostateczna kwota w 2026 roku. Podano też, kto będzie mógł liczyć na dodatkową pomoc w wyjątkowych okolicznościach.

PGE Narodowy, ceny
24.03.2025 21:07 Kibice Polaków zapłacą krocie na PGE Narodowym. Ceny jedzenia i picia zwalają z nóg

Mecz reprezentacji Polski to niezapomniane emocje, doping tysięcy kibiców i chwile pełne sportowej rywalizacji. Jednak każdy, kto planuje wybrać się na stadion, powinien przygotować się na niemałe wydatki. Ile kosztuje kibicowanie na żywo i czy ceny jedzenia oraz napojów na stadionie rzeczywiście potrafią zaskoczyć?

Kościół
24.03.2025 06:03 Taca w kościele to już przeszłość. Nowy sposób zbierania ofiary opanowuje kościoły

Od pokoleń w odpowiednim momencie mszy świętej ksiądz w towarzystwie ministrantów przechadzał się po świątyni, aby zebrać od wiernych datki. Okazuje się jednak, że pojawiły się zupełnie nowe metody na pobieranie pieniędzy, które w niektórych wywołują poczucie ulgi, w innych zaś konsternację. Moda rozprzestrzeniła się po Polsce, w niektórych miejscach posunięto się nawet dalej.

Sanatorium budynek
23.03.2025 19:20 Koniec tanich wyjazdów do sanatorium. Stawki w górę. Wiadomo, kiedy wejdą w życie

Wyjazdy do sanatoriów wciąż cieszą się dużą popularnością, nie tylko wśród seniorów, ale również osób zdecydowanie młodszych. W przypadku uzyskania skierowania, dużą część kosztów pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia. Do tej pory pozostałe finansowanie było dostępne dla wielu osób, teraz ta sytuacja może ulec zmianie. Stawki już wkrótce wzrosną, przyszłe miesiące będą zdecydowanie bardziej kosztowne.

Blok mieszkalny
23.03.2025 18:04 Tak otrzymasz dopłatę do czynszu. Należy spełnić istotne warunki

W czasie, gdy kolejne listy ze spółdzielni mieszkaniowej o podniesieniu czynszu są tylko odwlekaną w czasie koniecznością, coraz więcej Polaków zastanawia się, jak związać koniec z końcem. Istnieje sposób na uzyskanie pomocy, dopłata należy się każdemu, kto spełni określone warunki. Złożenie wniosku może poprawić sytuację finansową wielu osób.

Revolut
23.03.2025 17:09 Tak zabezpieczysz pieniądze na wypadek konfliktu. Zagraniczne banki dostępne dla Polaków

W obliczu niestabilnej sytuacji geopolitycznej wielu z nas szuka na zabezpieczenie swoich oszczędności. Jednym z nich jest otwarcie konta w zagranicznym banku, które może zapewnić nie tylko większą elastyczność finansową, ale i spokój ducha. Jakie korzyści daje taki rachunek i jak przebiega proces jego zakładania?

Panorama Warszawy
22.03.2025 18:23 Kosmiczne zarobki prezesów polskich banków, sięgają już milionowych kwot. Znamy rekordzistę

W 2024 roku sektor bankowy w Polsce odnotował rekordowe wyniki finansowe - łączny zysk netto banków wyniósł 42,2 mld zł, co stanowiło wzrost o ponad 50% w porównaniu z rokiem poprzednim. To z kolei przełożyło się na znaczący wzrost wynagrodzeń kadry zarządzającej. Zarobki prezesów banków przyprawiają o zawrót głowy.

Włoskie miasteczko
21.03.2025 15:58 Ponad 400 tys. zł na przeprowadzkę do Włoch. Ta oferta to nie żart. Takie warunki należy spełnić

Kto nie marzy o tym, aby przenieść się, choć na jakiś czas do przepięknego, włoskiego miasteczka, niech pierwszy rzuci kamieniem. Teraz pojawia się ku temu okazja. Po ofertach za 1 euro przyszedł czas na kolejny krok naprzód, tym razem za przeniesienie się do innego kraju możemy dostać zastrzyk gotówki. Trzeba spełnić kilka istotnych warunków.

zus
21.03.2025 13:14 Średnio 29 tys. zł zwrotu. ZUS wypłaca pieniądze z OFE. Wystarczy wypełnić formularz

Popularność Otwartych Systemów Emerytalnych nie ulega wątpliwościom, szczególnie biorąc pod uwagę statystyki. Polacy gromadzą tam pokaźne środki, które później spoczywają na subkontach ZUS i czekają na wypłacenie. W niektórych przypadkach musi nastąpić specjalna procedura, dzięki której uzyskamy dostęp do pieniędzy. W tym celu należy złożyć ważny wniosek.

seniorzy, pieniądze
21.03.2025 10:24 To już pewne. ZUS przesuwa terminy wypłat emerytur w kwietniu. Dotyczy to też "trzynastek"

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca emerytury w ściśle określonych terminach. Warto jednak mieć na uwadze, że w niektórych przypadkach mogą one ulec zmianie. Taka sytuacja będzie miała miejsce w kwietniu, kiedy to do seniorów trafią nie tylko podstawowe świadczenia, ale także “trzynastki”. Kiedy dokładnie należy spodziewać się przelewów? Odpowiadamy.

Pierwsza Komunia
21.03.2025 09:39 Koperty wyszły z mody. Teraz to dają w prezencie na komunię. Kosztuje krocie, ale niesie przekaz

Wielkimi krokami zbliża się maj, a wraz z nim wyjątkowe wydarzenie w wielu rodzinach. Dzieci przystąpią do Pierwszej Komunii Świętej i przyjmą Eucharystię. Rodzice już planują wystawne przyjęcia, a potencjalni goście zastanawiają się nad podarunkiem dla młodego katolika. Pojawiła się nowa moda, zwykłe koperty odchodzą już w zapomnienie. Ten podarunek będzie prawdziwym hitem w tym sezonie.

Euro
21.03.2025 09:03 Czy Polska przyjmie walutę euro? Jest mocne stanowisko wiceprezes NBP, kraj musi się rozwijać

Czy Polska powinna dołączyć do strefy euro? To pytanie od lat budzi emocje nie tylko wśród ekonomistów i polityków, ale przede wszystkim obywateli. Pierwsza wiceprezes Narodowego Banku Polskiego, Marta Kightley, postanowiła rozwiać wątpliwości i wyjaśnić stanowisko NBP w tej kluczowej sprawie.

lotto
19.03.2025 16:25 Padły aż dwie "szóstki" w Lotto. Zwycięzcy będą musieli podzielić się wygraną

Czy w Lotto można mieć za dużo szczęścia? Ostatnie losowanie przyniosło zaskakujący wynik. Wiemy, jakie liczby gwarantowały wygraną i jakie pieniądze będą czekały na kolejnego zwycięzcę. Okazuje się jednak, że trafienie “szóstki” może przynieść niemałe rozczarowanie.

Emerytura, abonament RTV
19.03.2025 13:37 Ci emeryci są zwolnieni z abonamentu RTV. Osoby w nowym przedziale muszą szybko iść na pocztę

Abonament RTV to jedna z mniej lubianych opłat, którą Polacy muszą opłacać co roku. Choć teoretycznie jest obowiązkowy i powinien być uiszczany przez każdego, kto posiada działający odbiornik radiowy lub telewizyjny (w tym także w samochodzie), wiele osób stara się go unikać. Istnieje jednak możliwość zwolnienia z opłaty dla niektórych osób. Poczta Polska ogłosiła właśnie, że podnosi próg emerytury, który uprawnia do zwolnienia z abonamentu. Kto powinien czym prędzej załatwić wymagane formalności?

Przedsiębiorca
19.03.2025 11:52 Poważne zmiany dla 2,6 mln przedsiębiorców. To będzie kosztowało miliardy złotych

Modyfikacje, które weszły w życie za sprawą Polskiego Ładu skutecznie obniżyły satysfakcję polskich przedsiębiorców z prowadzenia firmy. Od dłuższego czasu jasne było, że muszą zajść zmiany, które usatysfakcjonują jak najwięcej grup społecznych. Procedura ich wprowadzenia trwa już od jakiegoś czasu, wiadomo, jaki będzie ich koszt. Pojawiają się głosy, że państwo może tego nie unieść.

Lekarz
19.03.2025 10:36 W przychodniach chaos i kolejki. Lekarze mówią, że to już plaga i chcą karać pacjentów

Czy grozi ci kara za nieodwołanie wizyty u lekarza? Coraz częściej mówi się o finansowych sankcjach dla pacjentów, którzy rezerwują terminy, ale się na nie nie stawiają. Jakie konsekwencje mogą ich czekać? Wiele wskazuje na to, że Polska pójdzie śladem innych krajów i wprowadzi opłaty za nieodwołane wizyty.