Wyszukaj w serwisie
biznes finanse technologie praca handel Eko Energetyka polska i świat
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

samochody
22.11.2024 21:07 Od 1 stycznia 2025 r. podwyżka kar dla kierowców. Niektóre przekroczą 1000 zł

Od 1 stycznia 2025 r. za sprawą podniesienia wynagrodzenia minimalnego wzrośnie szereg opłat administracyjnych i usług. Odczują to także kierowcy, którzy muszą odnowić swoje ubezpieczenia. Koszty po ich stronie mogą wzrosnąć nawet o więcej niż 1 tys. zł.

nauczyciele
22.11.2024 17:35 Będą podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli. Sejm przegłosował nowelizację

Sytuacja w polskich szkołach daleka jest od optymalnej między innymi za sprawą niewystarczające liczby nauczycieli. Przyczyną tego stanu rzeczy są przede wszystkim niskie zarobki w tym zawodzie. Czy wczorajsze głosowanie w Sejmie ma szansę coś w tej kwestii zmienić?

taksówka, skarbówka
22.11.2024 11:54 Uważaj, jak płacisz w taksówce. Skarbówka właśnie to ogłosiła

Przejazd taksówką na koszt pracodawcy stał się punktem sporu między firmami a fiskusem. Co to oznacza dla tysięcy pracowników korzystających z tej formy transportu w ramach obowiązków zawodowych?

Darowizna
22.11.2024 06:30 Darowizny od najbliższych pod lupą skarbówki. W ten sposób unikniesz podatku

Darowizny między członkami rodziny są popularnym sposobem wsparcia finansowego bliskich. Na mocy przepisów prawa mogą być one zwolnione z podatku, ale wymaga to przestrzegania szczegółowych zasad. Niedopełnienie tych obowiązków może skutkować problemami z Urzędem Skarbowym, a w skrajnych przypadkach - koniecznością uiszczenia podatku.

Policjant
22.11.2024 06:00 Wyższe dodatki mieszkaniowe dla policjantów. Znamy kwoty

Od 2025 roku policjanci będą mogli liczyć na wyższe dodatki mieszkaniowe, które mają być odpowiedzią rządu na rosnące problemy kadrowe w służbach mundurowych. Choć zmiany te mają poprawić sytuację finansową funkcjonariuszy i zatrzymać ich w służbie, związkowcy wskazują, że to nie wystarczy.

galeria handlowa
20.11.2024 14:19 Praca dorywcza w Święta. Można nieźle zarobić, ale trzeba uważać

Nadchodzą święta i w serwisach z ogłoszeniami pojawiły się liczne oferty okazjonalnej pracy dorywczej. Bez kwalifikacji zarobić można ponad tysiąc złotych. To nie wszystko. Dodatkowych pracowników poszukują także korporacje. Na jakie warunki pracy i wynagrodzenie można liczyć?

Andrzej Domański, minister finansów
20.11.2024 14:16 Ta opłata to przykry obowiązek oszczędzających. Minister finansów szykuje zmiany

Podatek Belki to jedna z najbardziej nielubianych opłat zwłaszcza wśród osób, które oszczędzają pieniądze na lokatach. Za odkładanie na czarną godzinę muszą bowiem płacić na rzecz budżetu państwa “karę” w postaci 19 proc. zysku z lokat. Czy podatek Belki zostanie zlikwidowany? Minister finansów Andrzej Domański opowiedział o swoich planach na zmiany.

Pielęgniarki
20.11.2024 07:26 Pielęgniarki straciły cierpliwość. Wyjdą na ulice w całej Polsce

Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych walczy o poprawę sytuacji zawodowej pielęgniarek i położnych w Polsce. Organizacja zamierza złożyć petycję do premiera Donalda Tuska, mając nadzieję na przyspieszenie prac nad obywatelskim projektem ustawy dotyczącej minimalnych wynagrodzeń w ochronie zdrowia. Planowany jest też protest przed kancelarią premiera w Warszawie. Pielęgniarki wskazały, o jakie walczą podwyżki.

dzieci w przedszkolu
19.11.2024 18:18 Tysiące dzieci straciły 800 plus. Podano powód, to całkowita zmiana zasad

Ze świadczenia 800 plus korzystają tysiące Polaków. W bieżącym roku jednak liczba dzieci, które pobiera tę formę pomocy finansowej, uległa znaczącemu pomniejszeniu — podało MEN. Dlaczego tak wiele rodzin nie otrzymało dodatkowych pieniędzy? Wiadomo, co mogło być przyczyną. 

emerytura, pieniądze
17.11.2024 09:13 Emerytura po 10 latach pracy. Sprawdź, czy można liczyć na minimalne świadczenie

W polskim systemie emerytalnym nie wystarczy osiągnąć wieku emerytalnego, by cieszyć się minimalnym świadczeniem. Zbyt krótki staż pracy oznacza symboliczne wypłaty. Dowiedz się, jak działa system, jakie są wymagania i co można zrobić, by uniknąć finansowych trudności na emeryturze.

Kaloryfer
16.11.2024 21:01 Zaoszczędzisz i unikniesz choroby w zimie. Wystarczy jedna decyzja przy kaloryferze

Ogrzewanie mieszkania w sezonie zimowym często generuje wysokie koszty, jednak odpowiednie zarządzanie ciepłem nie tylko zmniejsza rachunki, ale również pozytywnie wpływa na zdrowie oraz środowisko. Kluczem jest utrzymywanie optymalnej temperatury w pomieszczeniach i przestrzeganie kilku wyjątkowo prostych zasad. Oto one.

seniorzy, emeryci
16.11.2024 15:57 Długo i szczęśliwie - na seniorów czekają ogromne pieniądze od ZUS

To wzruszający moment dla każdego seniora, ale też i jego rodziny, jeśli dane jest im świętować wspólnie ten okrągły jubileusz. Emeryci, którzy osiągną ten wyjątkowy wiek, mogą też liczyć na hojny dodatek od państwa. Świadczenie honorowe od marca 2025 roku będzie waloryzowane i wyniesie 6246,13 zł brutto miesięcznie. Wiadomo, kto otrzyma całą kwotę bez składania wniosku.

Poczta Polska
16.11.2024 06:00 Poczta Polska otrzyma od państwa gigantyczną kwotę. Jest zgoda KE

Poczta Polska otrzyma od państwa gigantyczny przelew. Komisja Europejska wydała zgodę na przekazanie Poczcie rekompensaty za obowiązek świadczenia powszechnych usług pocztowych w latach 2021-2025. Jaka kwota trafi do Poczty Polskiej? Przedstawiamy szczegóły.

senior
15.11.2024 19:00 Emerytury z KRUS. Tyle wynosi najwyższe świadczenie rolnicze, kwota zaskakuje

Emerytury w Polsce są wypłacane nie tylko przez ZUS, ale także i przez KRUS. Wiele osób z pewnością zastanawia się, na jakie świadczenia mogą liczyć rolnicy. Kwestia wysokości emerytur rolniczych może być sporym zaskoczeniem. Najbardziej szokuje różnica między najwyższym świadczeniem z ZUS a rekordową emeryturą z KRUS. Przedstawiamy szczegóły.

seniorka, pieniądze
15.11.2024 15:40 W tym miesiącu najlepiej przejść na emeryturę. Można wiele zyskać

Seniorzy powinni mieć na uwadze, że miesiąc, w którym przechodzą na emeryturę ma ogromne znaczenie. Warto pamiętać, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza nie tylko waloryzację świadczeń, ale także waloryzację kapitału zgromadzonego na kontach emerytalnych. Które miesiące będą najkorzystniejszym wyborem? Wyjaśniamy.

Eurojackpot
15.11.2024 12:01 Dwie gigantyczne wygrane w Eurojackpot. Polska ma nowych milionerów

W ostatnim losowaniu Eurojackpot z dnia 12 listopada 2024 roku żaden z graczy nie zgarnął głównej wygranej, co spowodowało dalszy wzrost kumulacji. Obecnie pula na wygraną I stopnia wynosi oszałamiające 520 milionów złotych, co sprawia, że najbliższe losowanie zaplanowane na 15 listopada 2024 roku przyciąga jeszcze większe zainteresowanie. Choć nikt nie trafił jackpota, to padły imponujące wygrane - w tym aż dwie z Polski.

Pieniądze z ZUS
15.11.2024 11:58 Dodatkowe pieniądze z ZUS dla osób po 55 roku życia. Tak można dostać wsparcie

Świadczenie kompensacyjne jest formą wcześniejszego wsparcia finansowego, dedykowaną wyłącznie nauczycielom, którzy spełniają określone kryteria wiekowe oraz mają odpowiedni staż pracy. Stanowi ono swego rodzaju odpowiednik emerytur pomostowych, dostępnych dla przedstawicieli innych zawodów. Wysokość tego świadczenia nie jest jednak stała i podlega regularnym aktualizacjom przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

ccc, firma
15.11.2024 11:27 Gigant otwiera 1200 sklepów w całej Polsce. Znane marki dla klientów z mniejszych miast

Polską markę CCC zna chyba każdy. Teraz firma znana z dużej oferty obuwia w przystępnych cenach rusza z nową propozycją dla klientów. Liczy, że zyska ich uwagę dzięki sieci sklepów odzieżowych, które wkrótce mają podbić całą Polskę.  Sklepy nowej marki Worldbox mają zyskać klientów wśród mieszkańców mniejszych miejscowości, zwłaszcza młodszych klientów, którzy kupią towary znanych i lubianych marek, takich jak Rebook, Guess, 4F i nie tylko.

lotto, wygrana
15.11.2024 09:41 Polska ma nowego milionera. Oto wyniki najnowszego losowania Lotto

Jeden zakład i sześć trafionych liczb - tyle wystarczyło, aby pewien szczęśliwiec na terenie Polski zainkasował ogromną sumę pieniędzy. Czwartkowe losowanie Lotto zakończyło się spektakularną wygraną, która już w najbliższym losowaniu ponownie przyciągnie tysiące Polaków. Oto wyniki najnowszego losowania. Wiadomo, które liczby przyniosły tyle szczęścia i jakie kwoty czekają na graczy w nadchodzącej kumulacji.

karp, święta Bozegno Narodzenia
15.11.2024 08:28 Oto ceny karpia w 2024 roku. Na to trzeba się przygotować przed świętami

Święta coraz bliżej, a wraz z nimi dylematy zakupowe. Czy ceny wigilijnego karpia - tradycyjnego bohatera świątecznego stołu, podążą za rosnącymi kosztami życia? Pierwsze prognozy mogą zaskoczyć wielu Polaków. Znane są już prognozy hodowców ryb, w tym przedstawicieli Stawów Milickich — największego kompleksu stawów hodowlanych w Europie.

senior
15.11.2024 06:30 Przeszedł na emeryturę w wieku 65 lat. Trudno uwierzyć, ile wypłaca mu ZUS

Powszechny wiek emerytalny w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Osiągniecie tego wieku nie jest jednak jednoznaczne z tym, że będziemy mogli liczyć na minimalną emeryturę. Często świadczenia takich osób są absurdalnie niskie. Przekonał się o tym pewien 65-latek z Podlasia. Aż trudno uwierzyć, jaką otrzymuje emeryturę.

Gołębie
14.11.2024 11:38 Rząd wycofał finansowanie. Naukowiec ostrzega przed zagrożeniem dla ludzi

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego po raz trzeci z rzędu odmówiło przyznania finansowania Centrali Obrączkowania Ptaków, jedynej placówce tego typu w Polsce. Decyzja ta budzi obawy zarówno o przyszłość badań ornitologicznych, jak i o skutki dla zdrowia publicznego i ochrony bioróżnorodności w kraju. 

jabłka, pieniądze
12.11.2024 20:28 Coś dziwnego dzieje się z polskimi owocami. Znikają jabłka, sadownicy ostrzegają

Niższe plony jabłek zaskoczyły polskich sadowników. Produkcja owoców w Polsce osiągnęła w tym roku najniższy poziom od 2019 r., co oznacza nie tylko droższe jabłka, ale też wzrost cen soków i mrożonek. Jak wpłynie to na nasze portfele w najbliższych miesiącach?

Kaloryfer
11.11.2024 14:30 Tak zaoszczędzisz na ogrzewaniu. Sposoby są banalnie proste

Ogrzewanie mieszkania w sezonie zimowym czasami może kosztować krocie. Okazuje się jednak, że odpowiednie zarządzanie ciepłem może przynieść znaczne oszczędności i poprawić nasz komfort. To banalnie proste!

Ksiązki
11.11.2024 13:45 Masz w domu te książki z czasów PRL? Kolekcjonerzy zapłacą za nie fortunę

Przedmioty z czasów PRL niezmiennie przyciągają uwagę kolekcjonerów. Monety, znaczki, a nawet stare zabawki z tamtego okresu cieszą się dużym zainteresowaniem i nierzadko warte są małą fortunę. Okazuje się, że majątek można dostać również za książki z tego okresu.

Kot
11.11.2024 13:38 Podatek od kota. Jeśli nie zapłacisz, dostaniesz gigantyczną karę

Utrzymanie zwierząt domowych wiąże się nie tylko obowiązek karmienia i dbania o pupila, ale także liczne koszty. Poza wydatkami na karmę, zabawki, czy regularne wizyty u weterynarza, trzeba liczyć się także obowiązkami podatkowymi, które mogą zaskoczyć wielu właścicieli. W Polsce, w niektórych regionach, obowiązuje lokalna opłata za posiadanie psa. Mało znany jest jednak fakt, że w pewnych przypadkach podatek dotyczy także kotów.

noworodek
10.11.2024 21:33 1000 zł miesięcznie dla rodziców. Pieniądze można pobierać dłużej niż rok

Rząd przyjął nowelizację kodeksu pracy. Jedna ze zmian w projekcie, który trafi teraz do pierwszego czytania w Sejmie, dotyczy tzw. kosiniakowego. Dzięki niej młodzi rodzice będą mogli liczyć na wydłużony okres pobierania świadczeń, choć tylko w ściśle określonych sytuacjach. Kto może spodziewać się dodatkowego wsparcia finansowego?

lidl, pieniądze
10.11.2024 10:16 Awantura o inwestycję Lidla przy znanym sanktuarium. Politycy protestują

Planowana inwestycja Lidla w Gietrzwałdzie, w miejscu o szczególnym znaczeniu religijnym, wywołuje kontrowersje i podziały. Czy centrum dystrybucyjne sieci handlowej rzeczywiście zagraża duchowej aurze tego miejsca, czy też jest to nieporozumienie? Konflikt narasta, a politycy Konfederacji grożą protestami i apelują o wsparcie mieszkańców.