STIR - System Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej. Rzecz o wyłudzeniach
STIR – System Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej to instrument, który powstał w celu zapewnienia szczelności systemu podatkowego w Polsce. Umożliwia on zbieranie i analizę danych ze wszystkich rachunków bankowych na potrzeby organów kontroli podatkowej. Dane te mają służyć ustalaniu, jakie jest ryzyko wykorzystania sektora bankowego do dokonania wyłudzeń skarbowych. Przez wyłudzenia skarbowe rozumie się tutaj przede wszystkim uchylanie się od opodatkowania, zatajenie prowadzenia działalności gospodarczej, fałszowanie danych, niewystawianie faktur i rachunków za wykonane świadczenia, wyłudzanie zwrotu podatkowej należności publicznoprawnej, fałszowanie faktur oraz udział w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym. Wysoki wskaźnik ryzyka może skutkować zablokowaniem rachunku bankowego przedsiębiorcy, celem udaremnienia przestępczego procederu.
Do czego służy STIR?
System STIR został wprowadzony na mocy działu IIIB Ordynacji podatkowej „Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego dla wyłudzeń skarbowych”. STIR służy do zbierania i przetwarzania danych w celu ustalenia wskaźnika ryzyka. Wskaźnik ten zostaje następnie przekazany do Centralnego Rejestru Danych Podatkowych oraz do systemów teleinformatycznych banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. STIR pełni też rolę pośrednika w przekazywaniu danych, informacji i żądań pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) a bankami oraz spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi.
Analiza ryzyka
Analizy ryzyka wyłudzeń skarbowych dokonuje szef Krajowej Administracji Skarbowej na podstawie posiadanych danych. Wskaźnik ryzyka dla danego podmiotu kwalifikowalnego (przedsiębiorstwa) jest ustalany przez izbę rozliczeniową co najmniej raz dziennie, na podstawie algorytmów. Algorytmy te uwzględniają kryteria: • ekonomiczne – cel prowadzonej działalności gospodarczej, dokonywanie transakcji nieuzasadnionych charakterem prowadzonej działalności; • geograficzne – dokonywanie transakcji z podmiotami z państw, w których występuje wysokie zagrożenie wyłudzeń skarbowych; • przedmiotowe – prowadzenie działalności gospodarczej wysokiego ryzyka z punktu widzenia podatności na wyłudzenia skarbowe; • behawioralne – nietypowe, w danej sytuacji, zachowanie podmiotu kwalifikowanego; • kryteria powiązań – istnienie powiązań przedsiębiorstwa z podmiotami, co do których występuje ryzyko, że uczestniczą w działaniach mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub organizują takie działania.
Podejrzenie wyłudzenia skarbowego
W sytuacji uzasadnionego podejrzenia wyłudzenia skarbowego szef KAS sporządza zawiadomienie i przekazuje je Policji, prokuraturze lub innemu organowi uprawnionemu do prowadzenia postępowania przygotowawczego. Dokument ten zawiera dane osoby podejrzewanej o popełnienie wyłudzenia skarbowego, dane identyfikacyjne przedsiębiorstwa, numer rachunku ze wskazaniem waluty oraz formy i miejsca jego otwarcia. Nie może też zabraknąć informacji o stronach i kwotach transakcji uznanej za podejrzaną oraz saldach i obrotach rachunku. Wystawienie zawiadomienia jest jednoznaczne z zajęciem i blokadą rachunku.
Blokada rachunku przedsiębiorstwa
Szef KAS może zażądać zablokowania przez bank rachunku podmiotu kwalifikowanego, czyli czasowego uniemożliwienia dysponowania zgromadzonymi na koncie środkami. Blokada trwa maksymalnie 72 godziny. Istnieje opcja przedłużenia blokady do 3 miesięcy, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot nie zrealizuje zobowiązania podatkowego przekraczającego równowartość 10 000 euro. Blokada służy przeciwdziałania wyłudzeniom skarbowym poprzez zatrzymanie transferu środków pochodzących z wyłudzeń, ale też dokładnej analizie wszelkich akcji dziejących się na rachunku.
System Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej (STIR) jest narzędziem stworzonym i wykorzystywanym do kontroli rachunków prowadzonych przez przedsiębiorstwa i jednostki organizacyjne, zwane podmiotami kwalifikowalnymi. Izba rozliczeniowa co najmniej raz dziennie podaje wskaźniki ryzyka obliczane dla podmiotów kwalifikowalnych za pomocą opracowanego algorytmu. Opracowano na podstawie: https://arslege.pl/ordynacja-podatkowa/k38/s12243/
