Ulga na złe długi u wierzyciela i dłużnika
Kłopoty z kontrahentami, którzy zalegają z regulowaniem faktur, to niestety codzienność w wielu przedsiębiorstwach. Z takiej sytuacji, jest na szczęście prawo, jest przychylne pokrzywdzonym podatnikom i pozwala im na skorzystanie z tzw. złych długów. Skorzystanie z ulgi za złe długi wywołuje skutki zarówno u wierzyciela, jak i dłużnika. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 7 grudnia 2020 r., otworzył przedsiębiorcom drogę do zwrotu podatku za złe długi. Wyrok to szansa dla wielu przedsiębiorców na odzyskanie VAT, w szczególności w sytuacji nieuregulowania przez dłużników należności, gdy dłużnicy ci są w stanie upadłości lub likwidacji.
Czym jest ulga za złe długi?
Ulga na złe długi to pewnego rodzaju pomoc dla podatników na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (dalej zwanej jako VAT), którzy nie uzyskali zapłaty od kontrahentów w określonym przez ustawę terminie 90 dni, licząc od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze lub umowie. Ulga na złe długi pozwala wierzycielowi na odzyskanie kwoty podatku należnego od dokonanej czynności objętej podatkiem od towaru i usług, za którą nie otrzymał zapłaty. Nabywca jest zobowiązany do korekty odliczonej kwoty VAT wynikającej z niezapłaconej w określonym terminie faktury.
Czego dotyczył wyrok TSUE - Wyrok C-335/19?
Wyrok TSUE został wydany 15 października 2020 r.. Zgodnie z jego treścią przedsiębiorca powinien móc odzyskać VAT, nawet jeśli dłużnik znajduje się w upadłości albo likwidacji. Sprawa z 2020 roku dotyczyła polskiej spółki E. sp. z o.o. sp.k. przeciwko Ministrowi Finansów. Trybunał Sprawiedliwości UE zbadał zgodność polskich przepisów w zakresie ulgi na złe długi w VAT z regulacjami unijnymi. TSUE uznał, że polskie przepisy, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia, dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT, są sprzeczne z unijną Dyrektywą VAT. W opinii Trybunału prawo do korekty podstawy opodatkowania VAT i obowiązek korekty kwoty VAT, podlegającego odliczeniu, nie zależą natomiast od zachowania statusu podatnika ani przez wierzyciela, ani przez dłużnika.
Ulga za złe długi u wierzyciela
Wierzyciel, który nie otrzymał należności lub jej części w okresie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, ma prawo: ● zmniejszyć podstawę obliczenia podatku o wartość tej należności lub jej części, ● zwiększyć poniesioną stratę. Uprawnienie do zmniejszenia podstawy obliczenia podatku albo zwiększenia straty przysługuje przedsiębiorcy, który wcześniej zaliczył wartość tej wierzytelności do przychodów należnych, pod warunkiem, że wierzytelność do dnia złożenia zeznania podatkowego nie została uregulowana lub zbyta. Zmniejszenia podstawy obliczenia podatku albo zwiększenia straty dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Jeżeli wartość zmniejszenia podstawy obliczenia podatku jest wyższa od tej podstawy, zmniejszenia o nieodliczoną wartość można dokonać w okresie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia. Zmniejszenia podstawy opodatkowania w kolejnych latach dokonuje się pod warunkiem, że wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta. W przypadku gdy po roku podatkowym, za który dokonano zmniejszenia podstawy obliczenia podatku albo zwiększenia straty wierzytelność zostanie uregulowana lub zbyta, podatnik zobowiązany jest do zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta, odpowiednio o: ● wartość kwot wcześniej odliczonych, ● wartość kwot wcześniej doliczonych. Jeżeli kwota straty jest mniejsza od kwoty, o którą ma być zmniejszona, różnica zwiększa podstawę opodatkowania. Ulgę można stosować w rozliczeniach miesięcznych, zwiększając albo zmniejszając dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki. W przypadku, kiedy wierzyciel zobowiązany jest do zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty, korekty dokonuje już od miesiąca, w którym zobowiązanie zostało uregulowane (przy ustalaniu zaliczki na podatek).
Wierzyciel korekta
Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona. W art. 89a ust. 3 ustawy o VAT wskazano, że wierzyciel ma prawo do dokonania korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Korektę może przeprowadzić pod warunkiem, że do dnia złożenia przez niego deklaracji za ten okres rozliczeniowy należność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Warto wiedzieć, że obecnie podatnik nie ma obowiązku składania zawiadomienia o dokonaniu korekty z tytułu ulgi na złe długi na druku VAT-ZD.
Ulga za złe długi u dłużnika
Dłużnik, który nie uregulował zobowiązania lub jego części w okresie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, jest zobowiązany do zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty. Obowiązek zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty dotyczy dłużnika, który wcześniej zaliczył wartość zobowiązania do kosztów uzyskania przychodów. Zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Jeżeli najpóźniej w dniu złożenia zeznania podatkowego, dłużnik ureguluje zobowiązanie, nie musi zwiększać podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty nie wystąpi. Uwzględniając, że ulgę na złe długi stosuje się w rozliczeniach miesięcznych (przy ustalaniu zaliczki na podatek), dłużnik zobowiązany jest do zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty, już od miesiąca, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie. Jeżeli wartość zobowiązania jest wyższa od kwoty straty podlegającej zmniejszeniu, różnica zwiększa podstawę opodatkowania. Jeśli w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności, zostanie uregulowana całość lub część zobowiązania, to korekta dotyczyć będzie tylko podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część lub całość należności. Wartość podatku naliczonego można zwiększyć wtedy tylko w odniesieniu do danej części lub całości.
