Umowa ustna - czy taki rodzaj zawarcia umowy jest ważny?
Niewiele osób zdaję sobie sprawę, że każdego dnia zawierają różnego rodzaju kontrakty. Za każdym razem, gdy kupujemy coś w sklepie lub korzystamy z usług fryzjera, między nami dochodzi do zawarcia umowy cywilno-prawnej. Nawet w sytuacji, gdy nie doszło między nami do podpisania umowy pisemnej. Wystarczy, że uzgodniliśmy cenę i przedmiot usługi i w taki sposób zawarliśmy umowę ustną.
Pochodzenie umowy ustnej
W starożytnym Rzymie, z którego pochodzi nie tylko słowo „cotractus” oznaczające umowę, ale również wiele konstrukcji prawnych używanych do dziś, prawie wszystkie zawierane umowy były umowami ustnymi. Proces zawierania kontraktu – umowy ustnej, mógł być z kolei bardzo skomplikowany i wymagać np. uczestnictwa świadków. Nie zmienia to jednak faktu ogólnego zamiłowania Rzymian do umowy ustnej. Współczesne prawo cywilne ma swoje korzenie w starożytnym Rzymie. W związku z tym wiele instytucji prawnych jest bardzo podobnych. Jedną z nich jest właśnie umowa ustna.
Czym jest umowa ustna?
Umowa cywilnoprawna to w prawie cywilnym porozumienie dwóch lub więcej stron, które ustalają między sobą wzajemne prawa lub obowiązki. Aby umowa była ważna, musi:
składać się z przynajmniej dwóch zgodnych względem siebie oświadczeń woli;
określać przedmiot umowy;
określać jego cenę.
Umową ustną z kolei nazywamy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami w sposób werbalny, bez zapisywania praw i obowiązków z niej wynikających w postaci dokumentu. Takie umowy zazwyczaj zawierane są w przypadku tzw. umów dnia codziennego, czyli prostych czynności cywilno-prawnych takich jak np. transakcja kupna towaru w sklepie.
Co ważne, umowy ustne mogą zawierać również osoby, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych, czyli także dzieci i młodzież.
Czy umowa ustna jest ważna?
To, czego Rzymianie nie znali, to tzw. zasada swobody zawierania umów zawarta w art. 58 par. 1 kodeksu cywilnego głosząca, że:
„Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy”
Oznacza to, że o ile ustalenia nie będą sprzeczne z prawem, strony mogą kształtować wzajemne prawa i obowiązki w swobodny sposób. Kodeks cywilny nie zabrania zawierania umów ustnych, strony mogą je więc swobodnie zawierać.
Co zrobić, jeśli druga strona nie wywiązuje się z umowy?
W przypadku, gdy druga strona nie chce wywiązać się z zawartej umowy, możemy dochodzić swoich praw w sądzie. Nawet w przypadku, gdy pomiędzy stronami nie doszło do podpisania pisemnej umowy. Dochodzenie naszych praw przed sądem bez pisemnej umowy będzie co prawda utrudnione z powodu możliwego braku dowodu zawarcia umowy. Strona może jednak powoływać się np. na zeznania świadków lub przedstawić dowód w postaci korespondencji.
