Z ulgi rehabilitacyjnej skorzystają miliony Polaków. Wyjaśniamy, kto i co może odliczyć

Komu przysługuje ulga rehabilitacyjna?

Z danych rządowych wynika, że w Polsce są 3 mln osób mających prawne potwierdzenie niepełnosprawności, jednakże w charakterze ogólnym takich osób jest nawet między 4 a 7 mln.

Z ulgi rehabilitacyjnej może skorzystać osoba z niepełnosprawnością, która posiada:

• orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym;
• decyzję o rencie z tytułu całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy,
• rentę szkoleniową,
• rentę socjalną.

Przysługuje ona również dzieciom z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 16. roku życia. Wówczas ulgę odliczają ich rodzice, opiekunowie.

Warunkiem uprawniającym do skorzystania z odliczeń przez opiekuna jest nieprzekroczenie przez osobę niepełnosprawną limitu dochodu. W 2022 roku wyniósł on 16 tys. 61 zł 28 gr — (wys. miesięcznej renty to 1338,44 zł). W tym roku limit będzie wyższy, ponieważ w marcu czeka nas waloryzacja świadczeń. Pamiętać należy, że kryterium dochodowe nie obejmuje świadczenia uzupełniającego, zasiłku pielęgnacyjnego, alimentów na dzieci oraz trzynastej emerytury.

Jak udokumentować wydatki?

W przypadku, gdy ulgę rehabilitacyjną odlicza opiekun osoby niepełnosprawnej, dowody zakupu mogą być wystawione na jego imię i nazwisko. Niezwykle ważny jest natomiast fakt, że osoba niepełnosprawna musi być dla podatnika kimś bliskim: współmałżonkiem, dzieckiem (również przysposobionym oraz obcym przyjętym na wychowanie), pasierbem, rodzicem (także współmałżonka), rodzeństwem, zięciem, synową, ojczymem lub macochą.

Co można odliczyć?

Podatnicy mogą odliczyć od dochodu lub przychodu (w przypadku ryczałtowców) wydatki poniesione w danym roku podatkowym na cele rehabilitacyjne oraz ułatwiające wykonywanie czynności życiowych. W ustawie o PIT znalazło się 17 pozycji, przy czym dzielą się one na wydatki limitowane kwotowo oraz takie, w przypadku których można odliczyć całą wydaną w danym celu kwotę.

Wydatki limitowane w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł:

• pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne,
• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, 
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia.

Wydatki nielimitowane:

• adaptacja i wyposażenie mieszkań zgodnie z potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności,
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• zakup oraz naprawa indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (wyjątkiem jest sprzęt gospodarstwa domowego),
• zakup, naprawa bądź najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w rozporządzeniu ministra zdrowia oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem,
• zakup wydawnictw i materiałów szkoleniowych zgodnie z potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności;
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, a także odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
• opieka pielęgniarska w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
• opłacenie tłumacza języka migowego;
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
• odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne: osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego oraz osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu;
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym, zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży.

Jeśli osoba niepełnosprawna musi zgodnie z zaleceniami lekarza specjalisty stosować określone leki, wówczas odliczeniu podlega kwota w wysokości stanowiącej różnicę między faktycznie poniesionymi wydatkami w konkretnym miesiącu a kwotą 100 zł.

Czego nie można odliczyć?

Wydatków, których sfinansowanie odbyło się z innych źródeł, np. zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), Narodowego Funduszu Zdrowia czy też zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. 

Marta Ośmiańska z Fundacji Dla Dzieci z Cukrzycą wyjaśnia natomiast na łamach Business Insidera, że odliczyć można wydatki, które zostały częściowo sfinansowane, jednak w takiej sytuacji pod uwagę bierze się różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami a uzyskanym wsparciem finansowym.