Zachowek po nowemu: Kto stracił prawo do spadku?
Nowe zasady dotyczące zachowku, wprowadzone w 2023 roku, zmieniają sytuację wielu spadkobierców. Nie każdy z nich może już liczyć na ten przywilej. Sprawdź, kto stracił prawo do zachowku i jakie są nowe kryteria, które decydują o jego przyznaniu.
Zachowek – co się zmieniło po 2023 roku?
Zachowek to zabezpieczenie majątkowe dla najbliższych członków rodziny zmarłego, którzy nie zostali uwzględnieni w testamencie. Zasady jego przyznawania były od lat klarowne, jednak nowelizacja przepisów w 2023 roku wprowadziła istotne zmiany, które znacząco wpływają na prawo do dziedziczenia. Dotychczas zachowek przysługiwał dzieciom, wnukom, małżonkowi oraz rodzicom zmarłego, nawet jeśli nie zostali oni uwzględnieni w testamencie.
Od tego roku jednak prawo do zachowku nie przysługuje rodzeństwu spadkodawcy, co jest istotną zmianą w polskim prawie spadkowym. Co więcej, małżonek, który był w separacji orzeczonej przez sąd, także nie może ubiegać się o zachowek. Te zmiany mają na celu lepsze dopasowanie przepisów do współczesnych realiów rodzinnych i finansowych.
Ozusowanie umów: co czeka pracujących na zleceniach? Jak obniżyć rachunki za ogrzewanie? Sprawdź te proste sposobyKto stracił prawo do zachowku?
Istnieją sytuacje, w których nawet najbliższa rodzina może zostać pozbawiona prawa do zachowku. Przepisy pozwalają na wydziedziczenie, czyli formalne pozbawienie możliwości otrzymania części majątku. Może to nastąpić w określonych przypadkach, np. gdy osoba uprawniona do zachowku postępuje w sposób rażąco sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Przykładem takich działań może być umyślne przestępstwo przeciwko zmarłemu lub jego bliskim, a także rażąca obraza czci.
„Zachowek nie przysługuje także osobom uznanym za niegodne dziedziczenia” – to kolejna nowość wprowadzona w 2023 roku. W tym kontekście za niegodne mogą zostać uznane osoby, które dopuściły się ciężkich przestępstw przeciwko spadkodawcy, nakłoniły go do zmiany testamentu podstępem lub groźbą, a także te, które świadomie korzystały z podrobionego testamentu. Nowością jest także możliwość uznania za niegodnych dziedziczenia osób, które uporczywie uchylały się od obowiązków alimentacyjnych lub opieki nad spadkodawcą.
Jak oblicza się wysokość zachowku?
Wysokość zachowku wynosi połowę udziału spadkowego, który przysługiwałby danej osobie na mocy dziedziczenia ustawowego. W przypadku dzieci oraz osób trwale niezdolnych do pracy, wysokość ta wzrasta do 2/3 wartości spadku. Kluczowe jest tutaj jednak prawidłowe obliczenie wartości majątku spadkowego, z uwzględnieniem zarówno aktywów, jak i darowizn dokonanych przez spadkodawcę za życia.
W 2023 roku pojawiły się także nowe zasady dotyczące obliczania zachowku, szczególnie w kontekście fundacji rodzinnych. Do zachowku dolicza się fundusz założycielski fundacji wniesiony przez spadkodawcę, jeśli fundacja nie została ustanowiona w testamencie. Co więcej, w wyjątkowych przypadkach zachowek może zostać rozłożony na raty, odroczony lub obniżony, co daje większą elastyczność w przypadku trudnych sytuacji finansowych spadkobierców.
Zmiany te mają na celu bardziej sprawiedliwy podział majątku oraz ochronę interesów prawdziwych spadkobierców, zwłaszcza w przypadkach, gdy zachowek stanowiłby nadmierne obciążenie dla tych, którzy faktycznie odziedziczyli majątek.
