Zadatek a zaliczka – czym się różnią i kiedy stosować?

Zadatek a zaliczka – czym są?

Na początek należy wyjaśnić, że zadatek i zaliczka to dwa osobne pojęcia. W obu przypadkach mamy do czynienia z wpłaceniem kwoty na poczet wykonanej w przyszłości umowy (np. usługi). Taka płatność jest wymagana przez sprzedawców w sytuacji, gdy skorzystanie z usługi lub wydanie jakiegoś produktu odbędzie się dopiero w określonym czasie w przyszłości. Zadatek zwykle wynosi do 20% wartości danej usługi, choć strony umowy mogą samodzielnie ustalić własną stawkę.

Wiele osób uważa, że zadatek a zaliczka to pojęcia zamienne. Dlatego ważne jest, aby wskazać na różnice, jakie występują między tymi dwoma formami płatności w sytuacji, gdy zawarta umowa nie dojdzie do skutku i zostanie zerwana.

Zadatek a zaliczka – różnice

Jak już mówiliśmy, zadatek a zaliczka to nie to samo. Kwestia zadatku została prawnie uregulowana przez Kodeks cywilny i ma stanowić zabezpieczenie realizacji umowy. W sytuacji gdy umowa nie zostanie zrealizowana z winy jednej strony, druga strona może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy i zachować otrzymany zadatek, a jeśli sama go wpłaciła – może również domagać się zwrotu w podwójnej wysokości. Jeśli jednak umowa nie została wykonana w wyniku okoliczności, za które odpowiedzialność ponoszą obie strony lub żadna ze stron nie ponosi jej wcale, otrzymany zadatek należy oczywiście zwrócić.

Tymczasem definicja zaliczki nie została przedstawiona w przepisach Kodeksu cywilnego. Zaliczka różni się od zadatku tym, że w przypadku niewykonania umowy zostaje w całości zwrócona klientowi. Jednak wobec zaliczki nie stosuje się zasady obowiązku zwrotu kwoty w podwójnej wysokości, ale można od niej odliczyć koszty, jeśli zostały poniesione w związku z realizacją umowy. Mając na uwadze różnice występujące między zadatkiem a zaliczką, warto pamiętać, aby obie strony transakcji przedstawiły jasno w umowie preferowaną formę płatności, dzięki czemu unikną wszelkich niejasności w razie jej zerwania.

Zadatek a zaliczka – zwrot

Wybierając zadatek jako formę płatności, którą przekazujemy drugiej stronie podczas zawierania umowy, musimy pamiętać, że jeśli zmienimy zdanie i zechcemy wycofać się z umowy to nie otrzymamy już wpłaconych pieniędzy. To samo dotyczy sytuacji, w których druga strona przekazuje nam zadatek – jeśli w trakcie trwania umowy rozmyśli się, pieniądze zostają w naszej kieszeni. Zwrot wpłaconych środków obowiązuje natomiast tylko w przypadku zaliczki. Jest to najważniejsza różnica między zadatkiem a zaliczką.

Zadatek a zaliczka – odliczanie kosztów od kwoty zaliczki

Odstąpienie od umowy wymaga zwrotu zaliczki. Zwykle powinna to być kwota, jaka została wpłacona w ramach podpisania umowy. Jednak jeśli zleceniobiorca poniósł już pewne koszty związane z realizacją usługi zanim umowa została zerwana, ma prawo odliczyć poniesione koszty i oddać tylko część zaliczki.