Znamy wyniki wyborów. Wiadomo, kiedy poznamy nowy rząd

Pierwsze posiedzenie Sejmu po wyborach

Zgodnie z art. 109 Konstytucji RP, pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu po wyborach zwołuje Prezydent RP na dzień przypadający w ciągu 30 dni od dnia wyborów. Oznacza to, że w tym roku posiedzenie odbędzie się najpóźniej we wtorek 14 listopada. 

Na pierwszym posiedzeniu dymisję składa dotychczasowy premier, do dymisji podaje się także Rada Ministrów. Potem prezydent może desygnować nowego premiera. Zazwyczaj partia lub koalicja, która wygrała w wyborach, wskazuje kandydata, ale ostateczna decyzja należy do prezydenta. Prezydent może wybrać osobę z ugrupowania zwycięskiego, tego, które nie zyskało większości a nawet osobę spoza polityki.

Po pierwszym posiedzeniu Sejmu, premier ma 14 dni na przedstawienie programu działania rządu i wnioskuje o wotum zaufania. Sejm udziela tego zaufania poprzez głosowanie. Wotum zaufania jest udzielane, jeśli obecna jest co najmniej połowa posłów i udzieli go bezwzględna większość głosów.

Znamy ostateczne wyniki wyborów parlamentarnych. Już wszystko jasne Czytaj dalej

Sejm może zdecydować o nowym rządzie

Co jeśli nowy rząd nie uzyska wotum zaufania? Jak tłumaczy na łamach Dziennik Gazeta Prawna dr Patryk Kuzior, z Akademii AWSB w Dąbrowie Górniczej, w takiej sytuacji nowy rząd jest zobowiązany do złożenia dymisji i obowiązek tworzenia nowego rządu przejmuje Sejm.

– Jeśli z jakiś powodów nie doszłoby jednak do powołania Rady Ministrów z inicjatywy Prezydenta albo też powołany w tym trybie rząd nie uzyskał wotum zaufania, to wówczas to Sejm w ciągu kolejnych 14 dni miałby możliwość wybrać premiera oraz proponowanych przez niego członków rządu. Tu również konieczna jest bezwzględna większość głosów uzyskana w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jasnym jest więc, że w tym kroku nie jest potrzebne poparcie największej partii, ale większości, którą mogą stworzyć te komitety, które zajęły kolejne miejsca w wyborczym wyścigu. Taki wybór jest wiążący dla Prezydenta RP, który powołuje Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków - tłumaczy dr Patryk Kuzior.

Jeśli i tu się nie uda, wtedy inicjatywa wraca do prezydenta. Jak tłumaczy dr Kuzior, w takim wypadku nowo wybrany rząd musi uzyskać wotum zaufania, ale wystarczy zwykła większość, czyli więcej głosów za niż przeciw.

Wyzwania stojące przed nowym rządem

Utworzenie nowego rządu nawet w najszybszym wariancie może potrwać do świąt Bożego Narodzenia.  Jak czytamy w Business Insiderze, eksperci PKO BP wskazują, że najpilniejszym wyzwaniem będzie uchwalenie budżetu na 2024 r., w tym podjęcie decyzji w zakresie tarcz antyinflacyjnych czy ewentualnego przedłużenia wakacji kredytowych.