Andrzej Duda chce dopisać do Konstytucji jeden szczegół. Przypadkiem wyznał prawdziwy powód?

Prezydent zgłosił poprawkę do Konstytucji

W piątek 7 lutego prezydent pojawił się w Sejmie, aby wziąć udział w spotkaniu, na którym premier Donald Tusk podsumował niedawny specjalny szczyt w Londynie oraz posiedzenie Rady Europejskiej. Chwilę wcześniej Andrzej Duda w rozmowie z dziennikarzami poinformował o swojej decyzji, która może zmienić polskie prawo.

Korzystając z tego, że mamy dzisiaj konsensus na scenie politycznej, uważam, że musi to zostać umocnione również od strony prawnej. Dlatego zdecydowałem się przygotować i złożyłem dzisiaj do marszałka Sejmu poprawkę do Konstytucji — przekazał prezydent.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej to najwyższy akt prawny w kraju , została uchwalona 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, po zatwierdzeniu przez ogólnonarodowe referendum. Od tamtej pory ustawa zasadnicza uległa tylko kilku modyfikacjom, a ostatnia nowelizacja została przeprowadzona w 2009 roku. Wiele wskazuje na to, że zbliżamy się do momentu, w którym prawo zostanie zmienione po raz kolejny, choć proces legislacyjny w takim wypadku jest dość żmudny. Co dokładnie proponuje prezydent Duda?

Zbrojenie Polski w Konstytucji - nowy pomysł Andrzeja Dudy

Działanie prezydenta jest po części podyktowane napiętą sytuacją polityczną na arenie międzynarodowej oraz potrzebą zwiększenia bezpieczeństwa i możliwości obronnych Polski. W ostatnim czasie rząd podejmuje różne działania, aby przygotować się na wiele scenariuszy, także te związane z najgorszym, czyli konfliktem zbrojnym. Zdaje się, że pod tym względem politycy objęli wspólny kierunek, jednak zdaniem Andrzeja Dudy , to musi mieć również trwałe odzwierciedlenie w polskim prawie.

Bezpieczeństwo wymaga poważnego konsensusu politycznego i on musi być zagwarantowany. Mam nadzieję, że ta poprawka do Konstytucji zostanie przyjęta przez Sejm w normalnych terminach, bez opieszałości, bo sprawa jest dla nas ważna — przekazał prezydent w komunikacie prasowym.

Poprawka dotyczy zagwarantowania stałej wysokości środków państwowych przekazywanych na obronność. Celem projektu jest przeniesienie ustawowych regulacji dotyczących minimalnych wydatków ponoszonych na potrzeby obrony kraju do aktu o najwyższej mocy prawnej. Zdaniem prezydenta i jego gabinetu poziom takich wydatków powinien mieć charakter stały i nie może schodzić poniżej określonego progu. W projekcie określono, że będzie to przynajmniej 4 proc. rocznego produktu krajowego brutto.

W uzasadnieniu autorzy projektu odnoszą się do sytuacji za naszą wschodnią granicą, a w szczególności do pełnoskalowej wojny, którą prowadzi Rosja przeciw Ukrainie. Zaznaczono tam również, które dokładnie inwestycje miałby być finansowane z 4 procent PKB i jakie powinny być priorytety polskiej polityki zagranicznej, z uwzględnieniem międzynarodowych sojuszy.

Prezydent mówił o politycznym konsensusie, który już daje się odczuć, natomiast komentarz premiera dotyczący proponowanej poprawki do Konstytucji RP może przemawiać za tą tezą. Donald Tusk ma jednak jakieś wątpliwości i zachowawczo podchodzi do tematu.

Co stoi za inicjatywą prezydenta?

Projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej zakłada zwiększenie wydatków obronnych do wysokości nie niższej niż 4 proc. PKB, co gwarantowałoby zdolność państwa do obrony w przypadku potencjalnego ataku zbrojnego, a także zwiększyło możliwość odstraszania oraz przeciwstawiania się atakom hybrydowym i w cyberprzestrzeni. W te działania powinny wpisywać się inwestycje przeznaczone na:

• modernizację techniczną Sił Zbrojnych RP, w tym zakup nowoczesnego sprzętu wojskowego;
• systemy ochrony powietrznej, w tym przeciwrakietowej;
• reorganizację struktur organizacyjnych i dowodzenia Sił Zbrojnych RP;
• zwiększenie potencjału wojsk operacyjnych pod względem ilościowym i jakościowym.

Andrzej Duda w projekcie ustawy podkreślił również, że Polska powinna utrzymywać silne więzi ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki oraz z Europą i wzmacniać te sojusze, zwłaszcza NATO.

Naciski prezydenta w tym kierunku mogą być konsekwencją jego ostatnich wizyt w USA , a także stanowiska Donalda Trumpa dotyczącego zmiany polityki wobec Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Trump zapowiedział, że może porzucić sojuszników, którzy za mało wydają na obronność.

To zdrowy rozsądek: nie płacą, nie będę ich bronił — powiedział wprost prezydent USA.

Polska jest obecnie liderem wśród krajów NATO jeśli chodzi o wydatki na obronność w stosunku do PKB. Według danych podsumowujących 2024 roku drugie miejsce zajęła Estonia (3,43 proc. PKB) a trzecie właśnie USA (3,38 proc. PKB). Większość państw wciąż nie osiąga minimalnego pułapu zakładanego przez pakt, który wynosi 2 proc. PKB. Strona amerykańska może starać się wymusić zmiany w tej kwestii z uwagi na to, że jest głównym producentem uzbrojenia dla NATO, więc cała ta sytuacja może mieć również drugie dno. Prezydent Duda zdaje się podzielać część przekonań Trumpa, wiec jego decyzje mogą być zainspirowane działaniami republikanina.

Mam takie wewnętrzne poczucie, że działamy tutaj razem. Pan premier porusza się w przestrzeniach europejskich, ja poruszam się w przestrzeniach euroatlantyckich. Dwukrotnie w ostatnim czasie byłem w USA, wczoraj (6 marca, przyp. red.) byłem w Brukseli. Rozmawiamy, jesteśmy w stałym kontakcie i w konsultacji z naszymi sojusznikami. Dbamy o polskie sprawy — przekonuje Duda.

Więcej o sprawie: Spotkanie Andrzej Duda – Donald Trump w USA. Wielkie rozczarowanie, niewiarygodny ruch prezydenta

Czy faktycznie prezydent i premier osiągnęli porozumienie w kwestiach obronności Polski? Po piątkowym ogłoszeniu Andrzeja Dudy w Sejmie Donald Tusk zajął stanowisko w tej sprawie. Premier powiedział dziennikarzom, co sądzi o możliwości wprowadzenia poprawki do Konstytucji.

Każdy pomysł jest dobry, który ustabilizuje system finansowania obronności Polski, przemysłu zbrojeniowego i naszych możliwości na wypadek trudnych czasów. Prawda jest taka, że my wydajemy pięć procent (PKB przyp. red.) i ja nie przewiduję w najbliższym czasie spadku wydatków na zbrojenia. Natomiast czy to na dłuższą metę zapisywać w Konstytucji? […] tam są inne zapisy, więc to trzeba byłoby bardzo poważnie przeanalizować. Natomiast co do intencji, żeby Polska na trwałe była wśród państw, które umieją dbać o swoje bezpieczeństwo, nie widzę powodu, aby się o to kłócić. Spokojnie wszystko zanalizujemy pod względem praktycznego znaczenia — przekazał premier.

Jak więc będzie wyglądać dalsza procedura? Pierwsze czytanie projektu ustawy odbędzie się najwcześniej 30 dni po przedłożeniu go w Sejmie. Następnie wniosek musi poprzeć 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Dopiero wtedy ustawa o zmianie Konstytucji może trafić do Senatu i przejść bezwzględną większością głosów. Na samym końcu pod ustawą podpisuje się prezydent.