Czym są koszty uzyskania przychodu?

Czym tak naprawdę są koszty uzyskania przychodu?

Jak możemy przypuszczać, jednostka gospodarcza w toku swojej działalności uzyskuje przychody. Z definicją przychodów nierozerwalnie związane jest zagadnienie kosztów, bowiem bez wydatku nie ma dochodu. Wydatki ponoszą również osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarcza i osoby niewykonujące działalności gospodarczej – pracownicy. Koszty obrazują sumę całości nakładów ponoszonych w celu uzyskania przychodu. Na sumę wydatków składają się: przepracowany czas zatrudnionych pracowników, zużycie materiałów oraz energii, narzędzi pracy, urządzeń, a także wszelkiego rodzaju maszyn niezbędnych do wykonania zadania, budynków itp. Zasadniczo w działalności gospodarczej koszty ujmowane są w dwóch układach i są to:

• układ według kosztów rodzajowych,

• układ kalkulacyjny (według miejsca ich powstawania).

Czym charakteryzuje się układ według kosztów rodzajowych?

Ten rodzaj układu obrazuje, jakiego rodzaju koszty ponoszone są przez działalność gospodarczą i dzielą się na następujące elementy:

• amortyzacja – koszt, który tak naprawdę nie jest wydatkiem, ponoszony w związku z zużyciem środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych, powstaje poprzez utratę wartości w czasie poszczególnych składników majątku,

• zużycie materiałów i energii – jest to zużycie materiałów, zapasów, półproduktów itp. w trakcie produkcji i wykonywania usług,

• usługi obce – są to ponoszone przez jednostkę wydatki na zakup usług zewnętrznych od innych podmiotów działających na rynku, niezbędnych do wykonywania dalszej działalności gospodarczej podmiotu,

• podatki i opłaty – obejmują wydatki ponoszone w związku z rozrachunkami publiczno-prawnymi, zaliczamy tutaj wszelkie podatki, a także opłaty, np. podatek od nieruchomość, opłata za prowadzenie rachunku lub przelew itd. Istotne jest, że na tym koncie nie ujmuje się podatku dochodowego – podatek ten ewidencjonowany jest na odmiennym koncie z innego zespołu,

• wynagrodzenia – są to wszelkie wydatki ponoszone na poczet wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w jednostce gospodarczej, wartości ujmowane są w kwocie brutto, która to obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracownika,

• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia – pozycja ta obejmuje wszelkie wydatki ponoszone z tytułu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, płaconych za pracowników, a finansowanych przez przedsiębiorcę, a także inne świadczenia ponoszone na pracowników (np. zakup odzieży ochronnej),

• pozostałe koszty rodzajowe – ujmuje się tutaj koszty, które nie zostały ujęte w wyżej wymienionych kategoriach, są to między innymi: podróże służbowe, ryczałty samochodowe itp.

Co charakteryzuje układ kalkulacyjny?

W układzie kalkulacyjnym prezentowane są wydatki wedle miejsca ich powstania. Model ten jest dużo bardziej popularny w podmiotach zajmujących się produkcją, rzadziej w podmiotach prowadzących działalność usługową. W ramach tego układu wyróżnia się:

• koszty działalności podstawowej (produkcyjnej lub handlowej),

• koszty wydziałowe,

• koszty działalności pomocniczej (np. własna flota logistyczna),

• koszty zakupy,

• koszty sprzedaży,

• koszty zarządu,

• rozliczenie kosztów działalności.

Jakie są zasady ustalania kosztów uzyskania przychodu?

Według przepisów prawa obecnie obowiązującego na terenie RP, tj. według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych: „Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16. ust.1." – tzn. kosztów, które nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Istnieje kilka zasad, wedle których ustala się wielkość kosztów uzyskania przychodu:

• w sytuacji gdy koszty zostały poniesione w innej walucie niż PLN, wówczas zostają przeliczone na polski złoty wedle średniego kursu ogłoszone przez NBP z ostatnie dnia roboczego, który poprzedza dzień poniesienia kosztu,

• dzień, w którym koszt został poniesiony, to dzień wpisania kosztu w ewidencji rachunkowej,

• koszt uzyskania przychodu to wydatek, który został już poniesiony, a nie koszt, który dopiero wystąpi.

Jak zostało wspominane na początku artykułu, pracownicy również ponoszą koszty uzyskania przychodu. Ich wielkość uzależniona jest od ilości zawartych umów o prace, a także, od tego, czy zakład pracy znajduje się w tej samej miejscowości co miejsce zamieszkania pracownika.