Komu i kiedy pracodawca musi wypłacić odprawę pośmiertną?

Komu przysługuje odprawa pośmiertna?

Odprawa pośmiertna jest wypłacana niezależnie od zasiłku pogrzebowego, który przysługuje osobie ponoszącej koszty pogrzebu zmarłego. Pracodawca ma obowiązek wypłacenia odprawy członkom rodziny zmarłego pracownika. Zgodnie z Kodeksem pracy odprawa pośmiertna należy się małżonkowi pracownika oraz innym członkom rodziny, którzy spełniają warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej zgodnie z przepisami Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odprawa pośmiertna przysługuje:

• małżonkowi zmarłego pracownika,

• dzieciom własnym, małżonka, a także dzieciom przysposobionym (do ukończenia 16. roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki do jej ukończenia, ale nie dłużej niż do 25. roku życia; a jeśli dziecko jest całkowicie niezdolne do pracy, limit wieku nie obowiązuje),

• dzieciom przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości, w tym również w ramach rodziny zastępczej, przyjętych na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (chyba że śmierć była następstwem wypadku przy pracy i dzieci nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach),

• przyjętym na wychowanie i utrzymanie wnukom, rodzeństwu,

• rodzicom, a także macosze i ojczymowi lub osobie przysposabiającej, jeżeli osoby te są niezdolne do pracy albo ukończyły 50 lat lub wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków, rodzeństwa uprawnionych do renty po zmarłym pracowniku.

Odprawa pośmiertna nie należy się natomiast osobie pozostającej ze zmarłym pracownikiem w konkubinacie.

Kiedy pracodawca ma obowiązek wypłacić odprawę pośmiertną?

Odprawa pośmiertna przysługuje rodzinie zmarłego pracownika niezależnie od stażu pracy u danego pracodawcy, nawet w przypadku umowy zawartej na okres próbny, a także w sytuacji, w której pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym, macierzyńskim lub na zwolnieniu chorobowym.

Pracodawca ma obowiązek wypłacić odprawę pośmiertną rodzinie zmarłego pracownika nawet w przypadku, kiedy śmierć była wynikiem celowych działań – samobójstwa.

Jaka jest wysokość odprawy pośmiertnej?

Zgodnie z Kodeksem pracy wysokość odprawy pośmiertnej zależy od długości okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi równowartość:

• miesięcznego wynagrodzenia w przypadku, gdy pracownik przepracował mniej niż 10 lat,

• trzymiesięcznego wynagrodzenia w przypadku przepracowania 10–15 lat,

• sześciomiesięcznego wynagrodzenia w przypadku przepracowania 15 lat i więcej.

Jeśli pracownik był zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy, rodzinie przysługuje odprawa pośmiertna od wszystkich pracodawców w wysokości uzależnionej od stażu pracy u każdego z nich.

Odprawa pośmiertna jest dzielona w równych częściach między wszystkich uprawnionych. Jeśli po zmarłym pracowniku pozostała tylko jedna osoba uprawniona do otrzymania odprawy, wówczas przysługuje jej połowa wysokości odprawy pośmiertnej.

Z kolei w przypadku, gdy pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a małżonkowi i innym członkom rodziny przysługuje z tego tytułu odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń w wysokości co najmniej równej tej odprawie, odprawa pośmiertna nie przysługuje. Natomiast, jeśli odszkodowanie jest niższe od odprawy, wówczas pracodawca jest zobowiązany wypłacić rodzinie różnicę między tymi świadczeniami.

Jednorazowe odszkodowanie w przypadku śmierci w pracy

W przypadku, gdy pracownik poniósł śmierć na skutek wypadku przy pracy, jego rodzinie przysługuje jednorazowe odszkodowanie wypłacane z funduszu ZUS. Gdy do odszkodowania uprawniona jest tylko jedna osoba, przysługuje ono w wysokości:

• 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionymi są małżonek lub dziecko,

• 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawniony jest inny członek rodziny.

Aby otrzymać odszkodowanie po pracowniku zmarłym wskutek wypadku przy pracy, należy złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie, protokół powypadkowy oraz dokument potwierdzający pokrewieństwo ze zmarłym pracownikiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.