NIK alarmuje. Sieć elektryczna w Polsce jest w fatalnym stanie
Gdy mówi się wiele o polskiej transformacji energetycznej i odnawialnych źródłach energii, często zapomina się o infrastrukturze. Tymczasem sieć elektryczna w kraju ma być w bardzo złym stanie. Uwagę na to zwraca Najwyższa Izba Kontroli w najnowszym raporcie - liczne błędy i niedopatrzenia ostatnich dekad wymuszają pilną konieczność inwestycji w modernizację.
NIK raportuje o fatalnym stanie infrastruktury
Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że ponad połowa linii elektroenergetycznych w Polsce ma ponad 30 lat. Ma to oczywiście bezpośrednie przełożenie na efektywność dostaw i generuje ogromne starty. Nie będzie przesadą twierdzić, że spora część infrastruktury znajduje się w takim stanie, jakim pozostawiła ją epoka gierkowska .
W ocenie NIK-u mamy do czynienia z latami zaniedbań, a także z opóźnieniami w implementacji w polskim prawie norm unijnych. A bez nowoczesnej, efektywnej sieci nie można mówić o skutecznej transformacji energetycznej i uwolnienia polskiego miksu energetycznego od energii pochodzącej z węgla.
Wąskie gardło polskiej transformacji
Najważniejszym wnioskiem płynącym z raportu NIK jest najpewniej to, że sieć energetyczna stanowiła i wciąż stanowi wąskie gardło polskiej infrastruktury. Dotychczasowe działania kolejnych rządów nie przyniosły w tej kwestii większych zmian, a to przekłada się na stan sieci dystrybucyjnej, w którym nie zostaje zapewniona możliwość podłączenia wszystkich odnawialnych źródeł energii . Stan sieci jest tak zły, że nawet znaczące zwiększenie liczby instalacji OZE nie przełoży się na możliwość ich wykorzystania .
Problemów z siecią jest wiele - NIK wymienia m.in. niski poziom skalowalności, co dotyczy zwłaszcza linii średnich napięć, czy pogarszającą się jakość dostaw. To wszystko przekłada się na konieczność wypłacania bonifikat przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Liczby mówią same za siebie - w 2021 r. wzrost ilości niedostarczonej energii był o 50 proc. wyższy niż w 2020 r.
Infrastruktura pamięta Gierka
Wszystko to utrudnia zarówno zwykłym gospodarstwom domowym, jak i przedsiębiorcom zaangażowanie się w modernizację energetyki. Najlepiej stan polskiej sieci elektrycznej obrazują wyliczenia zawarte w raporcie:
W 2021 r. łącznie 46% linii elektroenergetycznych 110 kV (wysokich napięć – WN) była starsza niż 40 lat, a wśród nich połowa była starsza niż 50 lat. Tylko 16% tych linii w 2021 r. była młodsza niż 10 lat. 40% linii SN w 2021 r. było starszych niż 40 lat (15% było starszych niż 50 lat), a tylko 15% tych linii – młodszych niż 10 lat. Linie niskiego napięcia (nN) starsze niż 40 lat stanowiły w 2021 r. 30% wszystkich linii nN, a linie młodsze niż 10 lat stanowiły tylko 19% wszystkich linii nN.
Rekomendacje NIK-u obejmują nowelizację ustawy o prawie energetycznym tak, aby to URE mogło rozpatrywać wnioski w sprawie odmów przyłączenia, dokonanie oceny realizacji zadań postawionych przed operatorami przez ministerstwo klimatu i środowiska czy zintensyfikowanie prac na rzecz optymalizacji udzielenia bonifikat. Przede wszystkim jednak polska sieć energetyczna jak kania dżdżu potrzebuje wielkoskalowych inwestycji.
