Środki trwałe. Czym tak naprawdę są? Kryteria, rodzaje, wartość

Środki trwałe. Czym tak naprawdę są?

Środki trwałe w jednostce gospodarczej zasilają grupę rzeczowych aktywów trwałych. Oto następujące cechy, jakimi odznaczają się wspominane środki trwałe:

• Wykazują postać rzeczową i przedmiotową

• Cechuje je przewidziany okres ekonomicznej użyteczności wynoszącej dłużej niż 1 rok

• Charakteryzują się zdatnością oraz przeznaczeniem na potrzeby firmy

• Część z tych aktywów ujętych w formie wartościowej występuje w jednostce gospodarczej w formie rzeczowej i są to między innymi: środki trwałe, nieruchomości, materiały, wyroby gotowe, drugą część można ujmować tylko i wyłącznie w formie wartościowej i są to między innymi: środki pieniężne, należności, instrumenty finansowe itp.

Środki trwałe. Jakie są panujące kryteria dotyczące determinowania środków trwałych?

Aby składnik majątkowy przedsiębiorstwa mógł zostać zaliczony w poczet środków trwałych, musi spełniać określone kryteria wymienione poniżej:

• Okres przewidzianej użyteczności koniecznie musi być dłuższy niż 1 rok, jedynym kryterium odróżniającym środki trwałe od aktywów obrotowych jest okres użyteczności (dłużej niż rok – środek trwały, krócej niż rok aktywa obrotowe)

• Musi zostać zakupiony w celu zaspokojenia potrzeb firmy – w bilansie zostają wykazane tylko te środki trwałe, które biorą aktywny udział w wypracowaniu korzyści ekonomicznych dla przedsiębiorstwa (przyczyniają się do zarobku)

• W trakcie przyjęcia środka trwałego do jednostki gospodarczej, musi być on sprawny i kompletny, niekompletny lub nie spełniający swojej funkcji nie może zostać uznany za środek trwały, gdyż nie jest on w stanie generować korzyści dla jednostki gospodarczej

• Nie wykazuje zużycia podczas jednego cyklu produkcyjnego – środki trwałe należą do takiej części majątkowej firmy, która jednostka wykorzystuje w dłuższym czasie. Wszystkie składniki majątkowe, które zostają wykorzystane podczas jednego cyklu produkcji (części do maszyn, półprodukty, części składowe produktów) traktowane są jako aktywa obrotowe.

Środki trwałe. Jakie rodzaje środków trwałych można wyróżnić?

Biorąc pod uwagę funkcję, którą spełniają środki trwałe w przedsiębiorstwie ze względu na rolę, jaką owe środki trwałe odgrywają w procesie wytwórczym lub też w całym toku użytkowania nieprodukcyjnego, rozróżnia się zasadniczo cztery grupy środków trwałych:

• Maszyny, urządzenia techniczne oraz narzędzia – uwzględniają te środki trwałe, które oddziałują w istotny sposób na przedmiot działalności firmy, są to między innymi: materiały lub surowce;

• Nieruchomości – obejmują grunty, prawa wieczystego użytkowania gruntów, spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu mieszkalnego, obiekty inżynierii wodnej, budynki, środki trwałe zaliczane do tego kryterium są gwarantem do prowadzenia dalszych procesów wytwórczych oraz działalności nie wytwórczej;

• Środki transportowe służące do transportu towarów lub przewozu osób;

• Ulepszenia w środkach trwałych o charakterze obcym;

• Żywy inwentarz.

Środki trwałe. Jaką wartość początkowa przyjmują?

Za wartość pierwotną środków trwałych o użyteczności powyżej roku przyjmuje się w szczególności:

• Cenę nabycia wraz z wszelkimi kosztami, które są związane z zakupem środka trwałego, montażem czy też koszty związane z wprowadzeniem składnika trwałego do obiegu;

• Cenę nabycia zwiększona o wartość przychodu z tytułu świadczenia w naturze, taki przypadek pojawia się w sytuacji częściowego nieodpłatnego nabycia;

• Koszt wytworzenia – w sytuacji gdy środek trwały jest wytwarzany we własnym zakresie;

• Wartość rynkową w dniu nabycia – w sytuacji nabycia środka trwałego na drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób.

Uwaga! Wyznaczona przez podatnika wartość pojedynczych środków trwałych jak i wartości niematerialnych i prawnych pod żadnym pozorem nie może być wyższa niż pierwotna wartość rynkowa, w sytuacji, gdy środki trwałe są przekazwyane w związku z likwidacją jednostki gospodarczej.