Umowy darowizny – jak je sporządzać?

Umowy darowizny – czym jest darowizna?

Darowizna to majątek (np. pieniądze lub rzeczy), który zostaje dobrowolnie, a co najważniejsze, nieodpłatnie przekazany drugiej osobie lub organizacji. Darczyńca może chcieć wręczyć część swojego majątku z różnych powodów. Nie jest ważne, czy pieniądze zostaną przekazane na cele charytatywne, czy zasilą konto przyjaciela, który znalazł się w trudnej sytuacji finansowej. Jako darowiznę należy uznać nawet pieniądze przekazane dziecku. W określonych przypadkach nie trzeba nawet zawierać umowy darowizny. Ojciec wręczający swojemu synowi 20 zł na bilet do kina w pewnym sensie zawiera umowę w formie ustnej.

Darowizny przekazywane w rodzinie bardzo często nie mają charakteru formalnego, nie wymagają sporządzania umowy darowizny i nie podlegają jakiejkolwiek kontroli. Wyjątkiem może być sytuacja, w której rodzice przekazują swojemu dziecku bardzo drogi prezent. Wtedy umowa darowizny nie musi być zawarta, lecz warto odpowiednio udokumentować fakt przekazania przedmiotu, aby powiadomić o tym urząd skarbowy.

W jakim celu sporządza się umowy darowizny?

Jak już mówiliśmy, darowizny od bliskiej rodziny mogą być wręczane dowolnie praktycznie bez żadnych konsekwencji. Jednak pieniądze wręczone organizacji charytatywnej lub osobie niespokrewnionej muszą być w jakiś sposób udokumentowane. W takich sytuacjach sporządzane są umowy darowizny. Odpowiednio przygotowana i podpisana przez obie strony umowa zabezpiecza interesy obu stron. Jeśli zajdzie taka konieczność, darczyńca będzie mógł odwołać darowiznę, natomiast obdarowany będzie mógł zgłosić fakt otrzymania darowizny do urzędu skarbowego.

Prawidłowo przygotowana umowa darowizny powinna zawierać przede wszystkim:

• dane stron umowy (imiona i nazwiska, adresy, numery seryjne dowodów osobistych);

• miejsce i datę sporządzenia umowy darowizny;

• dokładny opis darowizny – co jest jej przedmiotem, jaką posiada wartość lub jaka jest jej ilość w przypadku przekazania pieniędzy;

• potwierdzenie, że darczyńca nieodpłatnie przekazuje swój majątek na rzecz obdarowanego, a obdarowany go przyjmuje;

• datę wykonania darowizny;

• podpisy obu stron.

Umowa darowizny może również zawierać dodatkowe postanowienia, które będą określać warunki przekazania darowizny, a także cel, na jaki może zostać wykorzystana. W związku z tym, darczyńca będzie miał prawo odwołać umowę darowizny, jeśli przekazane pieniądze lub przedmioty zostały wykorzystane z naruszeniem umowy lub jeśli obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności względem darczyńcy.

Umowy darowizny – wysokość podatku

Przekazanie majątku organizacji charytatywnej lub osobie niespokrewnionej wymaga sporządzenia umowy darowizny, aby można było ją udowodnić przed urzędem skarbowym celem zapłacenia podatku. Pod uwagę bierze się darowizny, które obdarowany otrzymał łącznie od jednej osoby w ciągu pięciu ostatnich lat. Art. 14. ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn wymienia trzy grupy podatkowe, które różnią się między sobą stopniem pokrewieństwa, a także limitem darowizny:

• grupa I – do niej należą małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), rodzeństwo, zięć, synowa, pasierb, ojczym, macocha i teściowie;

• grupa II – do niej należą zstępni rodzeństwa (bratankowie, siostrzeńcy, ich dzieci i wnuki), rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;

• grupa III – do niej należą pozostałe osoby, których nie wymieniono wyżej.

Każda grupa podatkowa ma określony limit darowizny. Po przekroczeniu go pojawia się obowiązek rozliczenia z fiskusem:

• grupa I – limit darowizny wynosi 9 637 zł;

• grupa II – limit darowizny wynosi 7 276 zł;

• grupa III – limit darowizny wynosi 4 902 zł.

Wysokość należnego podatku jest zależna od grupy podatkowej, a także wielkości darowizny, którą należy zgłosić w ciągu jednego miesiąca. Dlatego tak ważne jest, aby umowa darowizny zawierała dokładną kwotę przekazanych pieniędzy.

Dla I grupy podatkowej:

• do 9 637 zł – 0 zł,

• do 10 278 zł – 3% wartości darowizny,

• od 10 278 do 20 556 zł – 308,30 zł i 5% od nadwyżki powyżej 10 278 zł,

• od 20 556 zł – 822,20 zł i 7% od nadwyżki powyżej 20 556 zł.

Dla II grupy podatkowej:

• do 7 276 zł – 0 zł,

• do 10 278 zł – 7% wartości uzyskanej darowizny,

• od 10 278 do 20 556 zł – 719,50 zł i 9% od nadwyżki powyżej 10 278 zł,

• od 20 556 zł – 1 644,50 zł i 12% od nadwyżki powyżej 20 556 zł.

Dla III grupy podatkowej:

• do 4 902 zł – 0 zł,

• do 10 278 zł – 12% wartości uzyskanej darowizny,

• od 10 278 do 20 556 zł – 1 233,40 zł i 16% od nadwyżki powyżej 10 278 zł,

• od 20 556 zł – 2 877,90 zł i 20% od nadwyżki powyżej 20 556 zł.

Umowy darowizny – zwolnienie z podatku

Warto pamiętać, że darowizny od najbliższej rodziny nie są opodatkowane, nawet jeśli przekroczony zostanie określony przepisami limit. Warunkiem jest zgłoszenie przekazania darowizny do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania. Gdy mamy do czynienia z dużymi kwotami pieniędzy lub drogocennymi przedmiotami, np. z samochodami, warto sporządzać umowy darowizny, aby poinformować urząd skarbowy i uniknąć płacenia podatku.