Urlop wypoczynkowy - jak ustalić jego wymiar?

Urlop wypoczynkowy – czym jest i komu przysługuje?

Jak zaznaczono wyżej, urlop wypoczynkowy jest jednym z podstawowych praw pracownika, ale pod warunkiem, że ten zatrudniony jest na mocy umowy o pracę. Jeśli dany pracownik wykonuje swoje obowiązki w oparciu o umowę cywilnoprawną, czyli umowę zlecenia lub umowę o dzieło, prawo do takiego urlopu go nie obowiązuje. Może wówczas indywidualnie ustalić warunki urlopu z pracodawcą, ale ten nie ma obowiązku mu go przyznawać. Warto nadmienić, że istnieją zawody, w których pracownicy mają prawo do dodatkowego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Tyczy się to jednak specjalistycznych profesji, w ramach których praca jest szkodliwa dla zdrowia bądź uciążliwa. Wymiar podstawowego urlopu wypoczynkowego wylicza się na podstawie stażu pracy danego pracownika.

Pracownik zatrudniony na mocy umowy o pracę powinien mieć świadomość podstawowych cech tego urlopu, które bez wątpienia są dla niego korzystne. Po pierwsze, jest to urlop coroczny, co oznacza, że pracownikowi na każdy rok przypada określona pula dni do wykorzystania w ramach tego urlopu. Co więcej, jest to urlop płatny, w trakcie którego otrzymuje się odpowiednie wynagrodzenie.

Urlop wypoczynkowy – jak ustalić jego wymiar?

Wyżej wspomniano, że wymiar urlopu wypoczynkowego ustalany jest na podstawie stażu pracy danego pracownika. Jak więc wygląda to w praktyce? Jeśli staż pracownika wynosi mniej niż 10 lat, wówczas przysługuje mu 20 dni takiego urlopu. Jeśli jego staż jest większy od 10 lat, wtedy jego urlop rośnie do 26 dni. Co istotne, liczony jest nie tylko staż pracy u pracodawcy udzielającego urlop. Wliczają się do niego wszystkie okresy wcześniej podjętej pracy, również tej za granicą. Mało tego, do stażu pracy decydującego o wymiarze urlopu wlicza się także ostatni, ukończony etap edukacji danego pracownika. Nie dolicza się jednak dokładnej liczby lat potrzebnych do ukończenia edukacji w danej placówce, a konkretny, ustalony przez państwo wymiar lat, różniący się w zależności od stopnia wykształcenia. Jeśli ostatnim etapem edukacji pracownika była zasadnicza szkoła zawodowa, to dolicza mu się maksymalnie 3 lata. Jeśli była to średnia szkoła zawodowa, to dolicza się maksymalnie 5 lat. W przypadku ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej do stażu pracy dodaje się 4 lata. Ukończenie szkoły policealnej gwarantuje dodanie 6 lat do stażu pracy. Absolwenci szkoły wyższej mają wliczane dodatkowe 8 lat do stażu pracy.

Co w przypadku, gdy pracownik pierwszy raz w życiu podejmuje pracę? Jak wówczas nalicza się wymiar urlopu? Wraz z przepracowaniem każdego kolejnego miesiąca w pierwszym roku pracy, pracownikowi nalicza się 1/12 całkowitego wymiaru urlopu, który w przypadku takich pracowników wynosi 20 dni. Jeśli więc w pierwszym roku pracy pracownik przepracuje na przykład 8 miesięcy, wówczas przysługujący mu wymiar urlopu to 8/12 x 20 czyli 13 i 1/3 dnia. W przypadku, gdy z takich obliczeń wynika ułamek dnia, wówczas wymiar urlopu zaokrągla się do pełnego dnia.

Powyższe ustalenia wymiaru dotyczyły pracowników zatrudnionych na pełny etat. Co jednak w przypadku, gdy mówimy o pracowniku zatrudnionym tylko na cześć etatu? Całkowity wymiar urlopu oblicza się również na podstawie stażu pracy, ale jego faktyczny wymiar jest odpowiednim ułamkiem całkowitego wymiaru, równym części etatu, który tego pracownika obowiązuje. Dla przykładu, osoba, którą staż pracy obliguje do otrzymania wymiaru urlopu w wysokości 20 dni, ale która pracuje tylko na ½ etatu, otrzyma faktycznie 10 dni urlopu. W przypadku, gdy z obliczeń wyniknie część dnia, również zaokrągla się ją do pełnego dnia.