Z Polski na dobre ma zniknąć azbest. Jest nowy plan: wiadomo, kto zapłaci

Azbest wciąż obecny w milionach budynków: Czas na szybkie działania

Od ponad 60 lat azbest był powszechnie stosowany w polskim budownictwie, szczególnie w domach i budynkach gospodarczych. Choć produkcja materiałów zawierających azbest została zakazana w 1997 roku , nadal znajduje się on w około 2,7 mln budynków , z czego 536 tys. to budynki mieszkalne . Ministerstwo Rozwoju i Technologii planuje usunąć azbest z nich wszystkich do 2032 roku, jednak stan techniczny wyrobów azbestowych pogarsza się z każdym rokiem, co może narażać zdrowie mieszkańców na coraz większe ryzyko.

Zobacz też: Dziwne zjawisko nad Polską podnosi nam rachunki. Nawet pięciokrotnie

Jak wynika z projektu ustawy, głównym celem jest nie tylko usunięcie azbestu, ale również stworzenie ram prawnych, które pozwolą na skuteczniejszą kontrolę oraz egzekwowanie przepisów . Ustawodawcy uzasadniają potrzebę nowej regulacji koniecznością przyspieszenia procesu oczyszczania budynków w Polsce, podkreślając, że kontakt z azbestem może prowadzić do takich schorzeń jak azbestoza, astma i nowotwory płuc .

Aby zapewnić właściwy sposób postępowania przy usuwaniu lub zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest oraz ułatwić kontrolę i nakładanie administracyjnych kar pieniężnych w przypadku nieprzestrzegania przepisów, konieczne jest uregulowanie tej materii w drodze ustawy — wyjaśniają autorzy projektu.

Gminy na pierwszej linii frontu: Obowiązki i wsparcie finansowe

Zgodnie z nowym projektem, gminy będą odgrywały kluczową rolę w procesie inwentaryzacji oraz usuwania wyrobów zawierających azbest. Choć obowiązek deklarowania obecności azbestu nadal spoczywa na właścicielach nieruchomości, to wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast będą musieli regularnie aktualizować dane i przesyłać je do Bazy Azbestowej . Dodatkowo, gminy będą odpowiedzialne za koordynację i nadzorowanie prac związanych z usuwaniem niebezpiecznego materiału.

Na mocy projektu ustawy właściciele nieruchomości mają otrzymać wsparcie finansowe na usuwanie azbestu. Środki te będą pochodziły z dotacji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) , który zapewni dofinansowanie na usunięcie i utylizację tego materiału. Celem wsparcia jest „unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest w gospodarstwach rolnych na obszarach wiejskich” , o czym informuje biuro MRiT na łamach serwisu biznes.interia.pl. Przewidziano, że finansowanie tego programu potrwa od 2023 do 2027 roku, co może znacząco przyspieszyć proces.

Ustawa z wyjątkami: Azbest pozostanie tylko w niektórych przypadkach

Projekt ustawy przewiduje kilka wyjątków, w których azbest może pozostać na miejscu — pod warunkiem odpowiedniego zabezpieczenia. Pierwszy wyjątek dotyczy podziemnych instalacji, takich jak sieci ciepłownicze czy elektroenergetyczne, które są nadal w użyciu lub zostały wyłączone z eksploatacji. Kolejny wyjątek obejmuje budynki z azbestem zabudowanym w ścianach , szczególnie tam, gdzie zastosowano technologie oparte na płytach warstwowych czy żeberkowych. Trzeci przypadek dotyczy dróg utwardzonych odpadami zawierającymi azbest.

Ministerstwo wyjaśnia, że wyjątki te są niezbędne ze względu na wysokie koszty oraz trudności techniczne związane z ich usunięciem. Jak zaznacza resort, „trwałe zabezpieczenie wyrobów zawierających azbest” to także metoda na czasowe ograniczenie szkodliwości azbestu do momentu, gdy będzie można całkowicie usunąć go z miejsc objętych wyjątkami.

Azbest wciąż stanowi poważne zagrożenie zdrowotne dla Polaków, a obecne przepisy nie są wystarczająco efektywne, by wyeliminować ten problem. Nowy projekt ustawy ma przyspieszyć działania, umożliwiając skuteczniejsze i bezpieczniejsze pozbywanie się rakotwórczego materiału. Dzięki wsparciu finansowemu i nowym regulacjom, właściciele nieruchomości zyskają możliwość przeprowadzenia niezbędnych prac bez obawy o wysokie koszty.