W ZUS-ie czekają pieniądze, ale wypłata nie nastąpi z automatu. Trzeba złożyć wniosek
Można dziedziczyć składki emerytalne przekazywane do II filaru systemu emerytalnego, czyli na konto emerytalne w ramach Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) oraz na tzw. subkonto w ZUS-ie. Z danych Zakładu wynika, że na subkontach osób zmarłych znajduje się średnio po 29 tys. zł. Wypłata nie następuje jednak z tzw. automatu po śmierci osoby ubezpieczonej. Żeby pieniądze od nas dostać – trzeba złożyć w ZUS wniosek – przestrzega Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. Jednak poza złożeniem wniosku, trzeba też spełnić warunki. Jakie? O tym poniżej.
Jeśli spełniasz warunki, możesz odziedziczyć pieniądze
Składki przekazywane do II filaru systemu emerytalnego, czyli na konto emerytalne w OFE oraz na tzw. subkonto w ZUS-ie podlegają dziedziczeniu. Nie dotyczy to natomiast środków zgromadzonych na głównym koncie w ZUS-ie. Jeśli jesteśmy już uprawnieni do otrzymania pieniędzy, musimy pamiętać o złożeniu wniosku – wypłata nie nastąpi bowiem z automatu. Od razu wyjaśniam, że prawo do dziedziczenia mają osoby wskazane przez zmarłego, który był członkiem OFE oraz tego, który wprawdzie do OFE nie przystąpił, ale urodził się po 1968 r. Jeśli zmarły nie złożył żadnej dyspozycji dotyczącej dziedziczenia – środki wchodzą w skład masy spadkowej – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis w komunikacie przesłanym do redakcji Biznesinfo.
Teraz przybliżmy trochę teorii. Subkonto w ZUS-ie stanowi część konta emerytalnego osoby ubezpieczonej w ZUS-ie i jest prowadzone dla:
- osób, które są członkami OFE,
- osób, które do OFE nie przystąpiły, ale urodziły się po 1968 r.
Wszyscy ci, którzy zatem urodzili się przed powyższą datą, mają subkonto tylko wtedy, gdy należą do OFE.
Dlaczego pieniądze z OFE trafiły do ZUS-u?
W wyniku reformy przeprowadzonej w 2014 roku część środków z OFE przeniesiono na specjalne subkonto w ZUS-ie. Wówczas, w terminie od 1 kwietnia do 31 lipca, członkowie OFE mogli zdecydować, czy chcą, aby ich składki w dalszym ciągu trafiały do OFE. Jeżeli wyrazili taką wolę, 2,92 proc. podstawy wymiaru składek było tam nadal przekazywane, a dodatkowo, na subkoncie członka OFE w ZUS-ie zapisywane były składki w wysokości 4,38 proc. podstawy wymiaru.
Natomiast osoby, które takiej woli nie wyraziły, miały zapisywane składki w wys. 7,3 proc. podstawy wymiaru składek tylko na subkoncie w ZUS-ie. Decyzję o zaprzestaniu odprowadzania składek do OFE osoba ubezpieczona powinna zgłosić w swoim otwartym funduszu emerytalnym – najbliższa ku temu okazja będzie miała w przyszłorocznym oknie transferowym.
Jakie są zasady dziedziczenia?
Pieniądze zgromadzone na subkoncie lub w OFE mogą być dziedziczone przez małżonka i osoby wskazane przez zmarłego. ZUS wyjaśnia, że połowa środków zgromadzonych na subkoncie w ZUS i OFE w okresie trwania wspólności majątkowej przekazywana jest na subkonto i rachunek w OFE współmałżonka, a pozostała część trafia do osób wskazanych za życia przez ubezpieczonego. Inaczej sprawa wygląda wtedy, gdy zmarły nie złożył żadnej dyspozycji w tej kwestii – środki z subkonta wchodzą wówczas w skład spadku. Jeżeli zmarły był stanu wolnego, to wszystkie zebrane przez niego pieniądze i w OFE i na subkoncie są wypłacane osobom wskazanym za życia lub ustawowym spadkobiercom – dodaje Iwona Kowalska-Matis.
Należy również wspomnieć o kluczowej kwestii trzech lat. Otóż, osoby, które po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego przeszły na emeryturę i mają subkonto w ZUS-ie, mogą wskazać, kto po ich śmierci będzie miał prawo do tzw. wypłaty gwarantowanej. Wypłata gwarantowana jest jednorazowym świadczeniem wypłacanym osobom uposażonym po śmierci emeryta. W przypadku braku wskazania takich osób środki dostaje małżonek pozostający we wspólnocie majątkowej, a w każdej innej sytuacji – spadkobiercy. Zgodnie z art. 25 b ust. 4 ustawy emerytalnej osoba uposażona zgodnie z dyspozycją emeryta nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę – podkreśla ZUS.
Gdzie złożyć wniosek o wypłatę środków?
Jeśli zmarły osiągnął wiek emerytalny (wtedy już wszystkie składki z konta w
OFE są na subkoncie w ZUS-ie*) lub ma subkonto w ZUS-IE i nie jest członkiem OFE, to podział środków zaczyna się w ZUS-ie. Oczywiście najpierw osoba uprawniona musi złożyć wniosek. W pozostałych przypadkach podział pieniędzy rozpoczyna się w OFE.
Warto, więc wiedzieć, do którego OFE należała bliska nam osoba,
gdyż w obecnym stanie prawnym ZUS może udzielić informacji małżonkowi lub dzieciom osoby zmarłej odnośnie jej członkostwa w OFE jedynie na podstawie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia
– wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis.
Jeżeli zmarły był członkiem OFE i tam rozpoczyna się podział środków, to Fundusz, który gromadził środki zmarłego, powinien w terminie 14 dni od dnia dokonania podziału poinformować ZUS o osobach, na rzecz których ten podział nastąpił. Następnie ZUS w ten sam sposób podzieli środki zapisane na subkoncie podziału. Na podjęcie tej decyzji urzędnicy mają trzy miesiące. Aby uzyskać wypłatę z subkonta w ZUS, nie trzeba korzystać z pośredników (firm). Wystarczy przyjść do ZUS i złożyć odpowiedni wniosek. Formularze dotyczące subkonta są dostępne na stronie www.zus.pl – informuje ZUS. Wnioskodawca składa wówczas dyspozycję o wypłatę lub transfer środków za pośrednictwem formularza USS „Wniosek o transfer/wypłatę środków z subkonta osoby ubezpieczonej”.
* Na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego środki zgromadzone w OFE są stopniowo przenoszone na subkonto w ZUS w ramach tzw. „suwaka bezpieczeństwa”. Dzięki temu osoba, która osiągnie wiek emerytalny, nie ma już na swoim rachunku w OFE żadnych pieniędzy, gdyż wszystko to znajduje się w ZUS-ie i ma na celu zwiększyć jej świadczenie emerytalne.
