Gotówka odchodzi do lamusa? Dane są jednoznaczne

Coraz mniej gotówki

Polski rynek płatniczy przechodzi transformację, która polega na coraz większej popularności bezgotówkowych form płatności. Z badania „Zwyczaje płatnicze Polaków”, przeprowadzanego regularnie przez Narodowy Bank Polski wynika, że preferencje Polaków, rozwój technologii płatniczych oraz instytucji finansowych przyczyniły się do tego, że gotówka stopniowo traci na znaczeniu.

Mimo to, tradycyjne pieniądze nadal odgrywają istotną rolę w polskim systemie płatniczym. Są bowiem obszary, które bez gotówki właściwie nie mogłyby funkcjonować. Przynajmniej na razie.

Lubimy płacić kartą oraz kodem BLIK

Udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej wartości transakcji wzrósł znacząco w ciągu ostatnich lat, osiągając w 2023 roku blisko 58 proc. Szczególnie dynamiczny rozwój obserwuje się w przypadku płatności kartą, które są obecnie preferowaną metodą płatności dla większości Polaków. W 2023 r. z takiej formy płatności korzystało ponad 86 proc. respondentów badania NBP. Oznacza to wzrost o około 5 pkt. proc. w porównaniu do roku 2020.

Również system BLIK zyskał i nadal zyskuje ogromną popularność, szczególnie wśród młodszych generacji. Polski Instytut Ekonomiczny w opracowaniu badania „Zwyczaje płatnicze Polaków” zwraca uwagę, że w ostatnich latach liczba użytkowników płatności BLIK prawie się podwoiła.

Odsetek badanych korzystających z sześciocyfrowego kodu zwiększył się ponad dwukrotnie między 2020 r. a 2023 r. z 23,9 proc. do 49,5 proc. Przybywa osób deklarujących formy bezgotówkowe jako preferowaną metodę płatności – w 2020 r. było to 47,3 proc., w 2023 r. już 52,2 proc. ankietowanych – czytamy w opracowaniu PIE.

Typowy użytkownik płatności bezgotówkowych to młody, wykształcony mieszkaniec dużego lub średniego miasta. Najczęściej korzysta z kart płatniczych przy zakupach na stacjach benzynowych, w obiektach kultury oraz w supermarketach. System BLIK z kolei jest najczęściej wybieraną metodą płatności w transakcjach e-commerce. Polacy uważają płatności bezgotówkowe za tanie, szybkie i bezpieczne w użytkowaniu.

Są sektory, w których moc gotówki jest niezachwiana

Jest jednak obszar, w którym gotówka wciąż pozostaje niekwestionowaną królową. Chodzi o rynek P2P (ang. peer-to-peer), czyli taki, w którym strony dokonują bezpośredniej transakcji bez potrzeby korzystania z pośredników, takich jak banki czy instytucje finansowe. Jest to szczególnie widoczne w przypadku drobnych transakcji, płatności między osobami fizycznymi oraz w niektórych sektorach, takich jak handel uliczny czy usługi pocztowe.

Uczestnicy badania deklarują, że za pomocą gotówki wykonują ponad 90 proc. płatności dla osób indywidualnych czy datków charytatywnych. Ten tradycyjny środek płatniczy utrzymuje swoją popularność przy drobnych płatnościach (poniżej 25 PLN) oraz w handlu ulicznym (81,9 proc. transakcji), w urzędach bądź na poczcie (68,8 proc.) oraz w automatach sprzedażowych (58 proc.) – podsumowuje PIE.

Gotówka jest również preferowana przez osoby starsze oraz osoby nieposiadające rachunku bankowego. Warto podkreślić, że Polacy wciąż starają się utrzymywać pewne zapasy gotówki. Najczęściej są to kwoty w przedziale 50-200 PLN. Wyłącznie gotówki używa Tylko 12,7 proc. ankietowanych, 62,5 proc. z nich to osoby nieposiadające konta w banku.

Można się spodziewać, że w najbliższych latach udział płatności bezgotówkowych w Polsce będzie nadal rósł. Rozwój nowych technologii, takich jak płatności mobilne czy biometria, będzie napędzał tę zmianę. Jednocześnie, gotówka prawdopodobnie jeszcze przez długi czas będzie obecna w polskim systemie płatniczym, zwłaszcza w niektórych segmentach rynku.