Kluczowy program dopłat zawieszony. Doszło do ogromnych nadużyć
Program "Czyste Powietrze" w ostatnich latach był jednym z najważniejszych elementów polityki Polski wobec potrzeby transformacji energetycznej. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił dziś, że po 6 latach funkcjonowania "Czystego Powietrza" nadszedł czas, by dokonać całkowitego resetu.
Zapadła decyzja ws. dalszych losów programu "Czyste Powietrze"
W ramach programu "Czyste Powietrze" Polacy mogli otrzymać dofinansowanie na termomodernizację swoich budynków . Służył on, niestety głównie metodą prób i błędów, by kierować transformacją energetyczną w Polsce. W tegorocznej odsłonie zdecydowano np., by dopłaty przysługiwały tylko na inwestycje z magazynami energii.
Szybko okazało się jednak, że środki przeznaczone na szóstą już odsłonę programu nie są wystarczające. Pieniądze przeznaczone na dopłaty wypłacane w ciągu kolejnych 2 lata, zostały w połowie rozdysponowane zaledwie po trzech dniach od uruchomienia naboru wniosków.
Wypłaty zawieszone, program czeka gruntowna przebudowa
Podczas dzisiejszej konferencji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zapowiedziano przebudowę programu tak, aby błyskawiczne wyczerpanie budżetu się nie powtarzało . Zanim jednak do tego dojdzie, NFOŚiG zdecydował, by zawiesić "Czyste Powietrze".
Rzecz jasna nie nazwano procesu zawieszeniem, lecz "niezbędną przerwą w przyjmowaniu nowych wniosków" . Ta rozpoczęła się już dziś. Jednocześnie NFOŚiG zapewnia, że wszystkie dotychczasowe wnioski będą procedowane bez zmian, zgodnie z harmonogramem przyjętym w "Czyste Powietrze 6.0".
Nowa odsłona ma ruszyć wiosną 2025 r., nie podano jeszcze dokładnego terminu. Zyska on nowe źródła finansowania - Krajowy Plan Odbudowy (13,9 mld zł) oraz fundusz europejski FEnIKS (7,6 mld zł) , choć nie jest to jeszcze przesądzone. 300 mln zł zabezpieczono na dopłaty do termomodernizacji wyłącznie na terenach dotkniętych wrześniowymi powodziami: woj. dolnośląskim, lubuskim, opolskim i śląskim.
Nowe reguły programu "Czyste Powietrze" po odwieszeniu
Oprócz źródeł finansowania zmienią się także zasady przyznawania dotacji w ramach "Czystego Powietrza". NFOŚiG dopatrzył się bowiem licznych nadużyć , z którymi teraz chce walczyć, a które w 6. odsłonie poskutkowały niemal natychmiastowym wyczerpaniem budżetu programu. Wyjaśnia to prezes funduszu Robert Gajda:
Trzeba skończyć ze 100-procentowym dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawyżaniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za usługi i materiały, z wymuszaniem pełnomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawały zaliczkę na swój rachunek, znikały z rynku, a cała odpowiedzialność spadała na nieświadomego beneficjenta.
Zasady, które zaczną obowiązywać wiosną, obejmują m.in. wpłatę zaliczki na konto osoby, która ubiega się o dopłatę, a nie wykonawcy inwestycji , ustalenie limitów dla poszczególnych kategorii kosztów, weryfikację końcowej klasy energetycznej po realizacji inwestycji i więcej kontroli wśród firm wykonujących inwestycję. NFOŚiG zapowiada także, że dotacje będą trafiać do "rzeczywiście najuboższych".
