Większe wydatki na obronność w Unii. Szefowa KE zapowiada monumentalny krok
Niezwykle ważne słowa padły w Monachium z ust szefowej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen. Nie będzie przesady w tezie, że do czynienia mamy z przełomem w podejściu do obronności i finansów Wspólnoty, w czym ważną rolę odegra Polska. Światu wysłano zaś jasny komunikat: Europa powróciła.
Komisja Europejska wchodzi w nowy tryb działania, koniec z półśrodkami
Rywalizacja światowych mocarstw ponad głowami Europejczyków miała obnażyć niską konkurencyjność gospodarek Unii Europejskiej. Jedną z przyczyn miały być restrykcyjne polityki dot. deficytów budżetowych i zadłużenia .
O ile jednak austerity, tj. hołdowaną w ekonomii neoklasycznej politykę zaciskania pasa, można było sobie uprawiać w czasie pokoju bez większych konsekwencji, tak po roku 2022 r. się to zmieniło. W końcu zaczęto to dostrzegać w Brukseli. Czy do czynienia mamy ze zmianą paradygmatu, który zdominował ostatnie lata XX w. i pierwsze ćwierćwiecze XXI?
Klauzula korekcyjna – zmiana mechanizmów budżetowych na kryzysowe czasy
Na fundamentalne zmiany w podejściu do planowania budżetu w Unii Europejskiej wskazuje przemówienie Ursuli von der Leyen podczas tegorocznej Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa. W obliczu nieustającego zagrożenia szefowa KE dostrzegła potrzebę wzrostu wydatków na obronność i ma na tym polu konkretną propozycję.
W Monachium von der Leyen zapowiedziała aktywację klauzuli korekcyjnej . Zwracamy uwagę, że nie jest to żadna "klauzula ucieczki", jak błędnie tłumaczy to wiele mediów, lecz właśnie korekta. Co to oznacza w praktyce?
Ursula von der Leyen w Monachium mówi o europejskiej potędze i zapowiada twardą walkę
Zapowiedzenie uruchomienie klauzuli pozwoli państwom UE w warunkowym i kontrolowanym trybie wydawać na zbrojenia więcej niż dotychczas, bez obaw o sankcje ze strony KE . Podobne mechanizmy były wykorzystywane już wcześniej, m.in. podczas kryzysu finansowego w pierwszej dekadzie XXI w. i po wybuchu pandemii:
Mówiąc prościej, upoważniliśmy państwa członkowskie do znacznego zwiększenia inwestycji publicznych związanych z kryzysem. Uważam, że znajdujemy się obecnie w kolejnym okresie kryzysu, który wymaga podobnego podejścia.
Na kolejny okres kryzysu Komisja Europejska chce odpowiedzieć trojako. Pierwszy element to rzeczona klauzula korekcyjna i narzędzia opracowywane już na potrzeby konkretnych państw i dostosowane do ich sytuacji.
Należy się spodziewać, że ich beneficjentem będzie m.in. Polska . Rzeczone dostosowanie do konkretnych państw będzie polegać na uwzględnieniu systemu fiskalnego w danym kraju w wydatkach na obronność. Jak należy to rozumieć?
Dla Polski to dobre wieści. Wygląda bowiem na to, że nasze rekordowe wydatki na zbrojenia w stosunku do PKB zostaną wyłączone z procedury nadmiernego deficytu, o co zabiegał rząd.
Drugi filar zwiększenia wydatków na obronność obejmie inicjatywy ogólnoeuropejskie, w które zaangażowane byłoby wiele państw UE i nie byłyby one jedynie elementem narodowych wydatków na zbrojenia. Trzeci składnik to przyśpieszenie procedur akcesyjnych dla Ukrainy . Ursula von der Leyen tak podsumowuje swoje propozycje:
Europa dostosowuje się, Europa przyspiesza, Europa robi różnicę - natychmiast. [...] Potrzebujemy Europy bardziej pragmatycznej, skoncentrowanej i zdeterminowanej. Takiej, która przeciwstawi się zagrożeniom, która wykorzysta swoje ogromne siły i potęgę, która stanie po stronie Ukrainy i jej partnerów.
"Niech żyje Europa!" – zakończyła mowę w Monachium Ursula von der Leyen.
