Będą emerytury dla artystów? Szykuje się przełom w systemie socjalnym
Polscy artyści często mierzą się z niepewną przyszłością, zwłaszcza w kontekście ubezpieczeń społecznych i emerytur. Rząd planuje zmiany, które mogą zapewnić im stabilność finansową i dostęp do świadczeń socjalnych. Co dokładnie zawiera nowy projekt ustawy i jakie korzyści przyniesie artystom?
Nowe przepisy – wsparcie dla artystów zawodowych
Artyści w Polsce przez lata pozostawali w cieniu, jeśli chodzi o ochronę socjalną. Wiele znanych osób z branży kulturalnej zmaga się z symbolicznymi emeryturami, jak Krzysztof Cugowski czy Maryla Rodowicz, których miesięczne świadczenia z ZUS-u nie pozwalają na godne życie . Taka sytuacja ma się jednak zmienić dzięki projektowi ustawy, nad którym pracuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Minister kultury, Hanna Wróblewska, ogłosiła, że przygotowany projekt ma na celu zapewnienie artystom pełnego ubezpieczenia społecznego , obejmującego m.in. świadczenia emerytalne, rentowe, zdrowotne i chorobowe.
Zgodnie z założeniami, artyści będą mogli korzystać z takich samych przywilejów socjalnych, jak pracownicy zatrudnieni na umowy o pracę . Projekt ten ma ogromne znaczenie, ponieważ sektor artystyczny jest jedną z najbardziej narażonych grup na brak stabilności finansowej, a dotychczasowe przepisy nie gwarantowały im wsparcia w razie choroby czy starości.
Fundusz Wsparcia Artystów – pomoc dla twórców o niskich dochodach
Jednym z kluczowych elementów projektu ustawy jest utworzenie Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych , który ma wspierać twórców o niskich dochodach, pokrywając część składek na ubezpieczenia społeczne. Fundusz ten będzie szczególnie ważny dla artystów, którzy z różnych powodów nie osiągają regularnych i stabilnych dochodów. Jak wynika z danych, aż 69% artystów w Polsce zarabia poniżej średniej krajowej , a 30% osiąga przychody niższe od minimalnego wynagrodzenia.
Dzięki funduszowi, artyści nie będą musieli obawiać się o brak ubezpieczenia, co dotyka dziś aż 10,4% z nich . Projekt ma również na celu uproszczenie procesu uzyskania statusu artysty zawodowego – kluczowym kryterium ma być dorobek twórczy, a nie formalne wykształcenie artystyczne czy zatrudnienie na etat.
Sytuacja finansowa artystów w Polsce – statystyki nie pozostawiają złudzeń
Podczas konferencji dotyczącej projektu ustawy zaprezentowano wyniki badania "Policzone i Policzeni 2024", które ukazuje skalę problemów wśród polskich artystów. Obecnie w Polsce działa ponad 62 tys. artystów , z czego największe grupy to muzycy (16 346 osób), architekci (13 693), oraz twórcy sztuk wizualnych (13 176). Jednak sytuacja finansowa większości z nich pozostawia wiele do życzenia. Tylko 8,3% artystów ma stałe umowy o pracę na czas nieokreślony , a większość funkcjonuje na podstawie umów-zleceń i umów o dzieło.
„ To ważny krok, który nie tylko poprawi sytuację finansową artystów, ale również wpłynie na ich poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji ” – podkreśla minister Wróblewska. Prace legislacyjne nad projektem są już zaawansowane, a konsultacje społeczne mają odbyć się jeszcze w tym roku. Planowane jest, aby projekt trafił pod obrady Rady Ministrów na początku 2025 roku.
Nowa ustawa to szansa dla tysięcy twórców, którzy przez lata funkcjonowali bez odpowiedniego zabezpieczenia socjalnego. Czy zmiany, które proponuje rząd, wystarczą, aby poprawić los artystów w Polsce? Na to pytanie odpowiedzą najbliższe miesiące , kiedy projekt wejdzie w fazę wdrażania.
