Strzeż się, nieuczciwy przedsiębiorco. Konsumenci zyskali nowe prawo: to potężna broń w sądach

Nowe narzędzia w rękach konsumentów - w życie weszły nowe powództwa grupowe

UOKiK przypomina w komunikacie o wejściu w życie nowego prawa ułatwiającego konsumentom dochodzenie swoich roszczeń. Wprowadzona zostaje cała nowa ścieżka - nowe powództwa grupowe .

Dzięki nim pozwy może składać razem co najmniej 10 konsumentów, których dotyczy to samo roszczenie. To jednak znaliśmy już wcześniej - innowacją jest natomiast kwestia wprowadzenia podmiotu upoważnionego do organizacji i reprezentacji grupy konsumentów . Tomasz Chróstny twierdzi, że podmioty upoważnione i konsumenci mogą odtąd uzupełniać działalność UOKiK :

Czekamy na podmioty upoważnione, by wpisać je do rejestru i wspierać w wytaczaniu powództw grupowych przed sądami. Liczę na powództwa, w których pozywający będą od nieuczciwych przedsiębiorców żądać konkretnych roszczeń na rzecz konsumentów, np. zwrotu określonej kwoty, wymiany towaru czy rozwiązania umowy. Może to być dodatkowym wsparciem konsumentów w skutecznym egzekwowaniu prawa.

Podmiotem upoważnionym może być np. organizacja pozarządowa. Dzięki temu możliwa będzie lepsza współpraca pokrzywdzonych konsumentów, których dzisiejsze formy organizowania się, np. na facebookowych grupach, nie zawsze są efektywne. Dana organizacja, wyspecjalizowana w pozwach konsumenckich, mogłaby występować jako moderator i wniesie do inicjatywy znajomość procedur i doświadczenie .

Przedsiębiorcy sprawdzą, czy podmiotom upoważnionym nie płacą konkurencyjne firmy

W ramach nowych postępowań grupowych wprowadzone zostały ułatwienia, które mogą przełożyć się na skuteczność dochodzenia roszczeń. Chodzi np. o takie czynniki, jak to, że konsument nie jest stroną postępowania, więc nie ponosi kosztów . Dopuszcza się jednak koszt przyłączenia się do grupy - maksymalnie 5 proc. roszczenia. Możliwe jest także wygodne zmienianie podmiotu upoważnionego, gdy ten jest nieskuteczny lub wystąpienie z powództwa, gdy większość grupy zawarła ugodę, jednak któryś z konsumentów nie jest usatysfakcjonowany rezultatami.

Nowe prawo ściśle reguluje także to, jakie organizacje mogą mieć uzyskać status podmiotów upoważnionych. Konieczne jest wpisanie go w odpowiedni rejestr, prowadzenie działalności niezarobkowo i przynajmniej przez 12 miesięcy od bieżącej sprawy. Ochrona konsumentów musi być celem statutowym zainteresowanej osoby prawnej i mieć odpowiednie upoważnienia.

Narzędzia gwarantujące sprawność i uczciwość procedur oddano także w ręce przedsiębiorców, wobec których wysuwane są roszczenia. Ci mają prawo do kontroli niezależności finansowania podmiotów upoważnionych, tak aby nie okazało się, że podmiot jest finansowany przez konkurencję przedsiębiorcy .

Obowiązki UOKiK w sprawie nowych postępowań grupowych

W ramach procedur przeprowadzanych nową ścieżką rola prezesa UOKiK może się ograniczać do administrowania rejestrem podmiotów upoważnionych. To na jego barkach spoczywać będzie obowiązek ich weryfikacji, potwierdzenia wiarygodności i renomy, tak aby konsumenci zorganizowani w walce o roszczenia wobec jednego przedsiębiorstwa nie trafili w sidła drugiego .

UOKiK może także wystąpić do postępowania grupowego i wezwać na mocy ustaleń wewnątrz powództwa grupowego do zaprzestania stosowania nieuczciwych praktyk przez daną firmę. Mają zostać także wprowadzone narzędzia pozwalające na wyeliminowanie przypadków dochodzenia tych samych roszczeń przez UOKiK i nowe powództwo grupowe. W praktyce wprowadzenie w polskim prawie dyrektywy 2020/1828 oznacza więc, że konsumenci będą mogli z pomocą specjalistów skuteczniej egzekwować swoje prawa i przedstawiać roszczenia, jednocześnie odciążając UOKiK i na swoją korzyść przyśpieszając tok całej sprawy.