Wybrali polską stolicę seniorów. Ziemia emerytów 600 km od miasta młodych
Szkoła Główna Handlowa opublikowała tegoroczną odsłonę raportu Indeks Zdrowych miast, w których wśród miast na prawach powiatu wybierane są te, które oferują najlepsze warunki dla zdrowego życia mieszkańców. Ogólna jakość życia oceniana jest w wielu zróżnicowanych aspektach, co daje unikatowy wgląd w procesy migracji i zmiany, jakie zachodzą w polskich miastach.
W których polskich miastach żyje się najlepiej? Indeks Zdrowy Miast 3.0
Tegoroczny raport jest trzecim z kolei, jednak metodyka została zachowana bez większych zmian - za punkt wyjścia przyjęto m.in. wskaźniki Światowej Organizacji Zdrowia, które uwzględniają takie obszary polskich miast, jak zdrowie, ludność, usługi komunalne, edukacja, mieszkalnictwo, środowisko , infrastruktura i przestrzeń. Każdy z nich ma swoje podkategorie i przyznaną wagę.
W pierwszej dziewiątce Indeksu Zdrowych Miast w kategorii największych polskich miast (powyżej 300 tys. mieszkańców) na czele znalazł się Poznań (74,9 punktów) , uzyskując wynik znacząco wyższy niż druga Warszawa (60,8). Następnie różnice są już mniejsze - podium zamyka Gdańsk (55,5), dalej plasuje się Kraków (52,1) Lublin (47,6), Wrocław (46,9), Łódź (41), Szczecin (39,7) i Bydgoszcz (35,4).
Wśród mniejszych miast (poniżej 300 tys. mieszkańców) prym wiedzie Sopot i Gdynia - kolejno 67,6 i 64,9 punktów - choć nie sposób wyciągać wniosków bez uwzględnienia wspólnego obszaru aglomeracyjnego. Wysokie trzecie miejsce zajmuje Rzeszów (64,5) , dalej plasuje się Białystok (63,7), Świnoujście (57,9), Rybnik (57,5) Koszalin (57,1) i Olsztyn (50,2). Jak widać, w bezwzględnych wartościach indeksu mniejsze miasta wypadają punktowo lepiej niż największe miasta wojewódzkie.
Zaskoczenie na podium. Gdzie żyją seniorzy, a gdzie młodzi?
Ciekawie i często bez większego związku z ogólnym indeksem wypadają liderzy poszczególnych kategorii oraz dostrzeżone przez badaczy zmiany. Na przykład w kwestii opieki zdrowotnej Poznań spadł na drugie miejsce, a wyprzedzony został przez Rybnik . Realizuje się tam nie tylko wiele programów profilaktycznych, ale też dane GUS wskazują, że ich realizacja przynosi konkretne, wymierne i pozytywne skutki , co nie zawsze jest oczywistością.
W Indeksie Zdrowych Miast nie mogło zabraknąć danych demograficznych . Na przykład mediana wieku wzrosła w 58 miastach, a obniżyła się tylko w 7. Tylko w 9 miastach bilans migracji był dodatni , w 58 z nich migracja jest ujemna . Bardzo zróżnicowane są także wartości takich wskaźników, jak zgony niemowląt - gdy w części miast wynosi ona zero na 1000 żywych urodzeń, w innych może sięgać 10. W kategorii ludność i pokolenia najlepiej wypadł Rzeszów, przed Krakowem i Gdańskiem - to znaczy, że te samorządy cechują się największym przypływem ludności.
Więcej o sprawie: Stoimy na czele katastrofy - to już “zanik polskiego narodu”
Sopot miastem szczęśliwym, ale starym
Uwagę w raporcie zwraca Sopot , który zajął 1. miejsce zarówno w kategorii związanej z mieszkalnictwem , jak i środowiskiem. Zwłaszcza w pierwszym aspekcie może to być zaskoczenie, biorąc pod uwagę ceny tamtejszych mieszkań, jednak Sopot wypada najlepiej pod względem wzrostu zasobu mieszkaniowego dostępnego dla ludności . Zaskoczeniem nie jest natomiast, że w Sopocie odnotowuje się łącznie najniższe stężenia pyłów zawieszonych, niską emisję pyłów i gazów czy dostępność dróg rowerowych. Ale i tu konieczny jest kontekst: bowiem w 2023 r. to właśnie mieszkańcy Sopotu byli statystycznie najstarsi w całej Polsce . Podczas gdy najmłodsi znaleźli się przeszło 600 km dalej - w Rzeszowie (obok Rzeszowa, rzecz jasna, Wrocław, Kraków czy Warszawa).
Duże zmiany w poszczególnych obszarach to wskazówka dla włodarzy
Badania mogą mieć znaczną wartość zarówno dla mieszkańców, którzy na ich podstawie mogą decydować o migracji i jej kierunku, ale też dla samorządowców. Ci dzięki Indeksowi Zdrowych Miast mają możliwość poznania miar, za pomocą których analizowana jest jakość życia i podejmować korzystniejsze dla standardu życia mieszkańców decyzje. Prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak ze Szkoły Głównej Handlowej podsumowuje:
Trzecia edycja indeksu utrzymuje duże zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi miastami w różnych obszarach uwzględnionych w zestawieniu Tak, jak w poprzednich edycjach, nie ma miasta „idealnego”, które w każdym z obszarów byłoby liderem, ale też nie ma miasta „najgorszego”, które wypada najgorzej we wszystkich kategoriach. W poszczególnych obszarach widać duże zmiany, co pokazuje na dużą dynamikę i to, że działania na rzecz poprawy warunków życia mieszkańców mogą dać efekty.
Wyniki tegorocznego badania Indeks Zdrowych Miast w poszczególnych kategoriach prezentują się następująco:
Zestawienie główne powyżej 300 tysięcy mieszkańców
I miejsce – Poznań
II miejsce – Warszawa
III miejsce – Gdańsk
Zestawienie główne poniżej 300 tysięcy mieszkańców
I miejsce – Sopot
II miejsce – Gdynia
III miejsce – Rzeszów
Zdrowie
I miejsce – Rybnik
II miejsce – Poznań
III miejsce – Gdynia
Ludność i pokolenia
I miejsce – Rzeszów
II miejsce – Kraków
III miejsce – Gdańsk
Usługi komunalne i społeczne
I miejsce – Przemyśl
II miejsce – Płock
III miejsce – Leszno
Edukacja
I miejsce – Kraków
II miejsce – Warszawa
III miejsce – Wrocław
Mieszkalnictwo
I miejsce – Sopot
II miejsce – Katowice
III miejsce – Chorzów
Środowisko
I miejsce – Sopot
II miejsce – Olsztyn
III miejsce – Poznań
Infrastruktura
I miejsce – Ostrołęka
II miejsce – Tychy
III miejsce – Wałbrzych
Przestrzeń
I miejsce – Chorzów
II miejsce – Zielona Góra
III miejsce – Świnoujście
