ZUS ma nowe narzędzie do kontroli Polaków. Ułatwia wykrywanie oszustw
ZUS inwestuje w technologię przyszłości, aby lepiej ścigać nieuczciwe firmy. Czy polscy przedsiębiorcy mają się czego obawiać? Sprawdź, jakie zmiany przynosi wykorzystanie AI w kontrolach ZUS i jak to może wpłynąć na Twoją firmę.
Sztuczna inteligencja na straży składek
Zakład Ubezpieczeń Społecznych stawia na nowe technologie, aby efektywniej wykrywać oszustwa i minimalizować straty z tytułu zaległych składek. Nowa metoda typowania przedsiębiorstw do kontroli bazuje na analizie danych za pomocą sztucznej inteligencji , która szybko wyłapuje podejrzane schematy działań i nowe metody omijania obowiązków ubezpieczeniowych. Od momentu wdrożenia tej technologii liczba wykrytych nieprawidłowości oraz ich wartość finansowa rosną w zawrotnym tempie.
W tym roku po raz pierwszy zrobiliśmy kontrole z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, która wspomogła nas w wytypowaniu przedsiębiorców do kontroli. Jednak muszę podkreślić, że ostateczną decyzję w tym zakresie podjął i zawsze podejmuje człowiek – wyjaśnia Agnieszka Kiełbowicz-Dziwulska, wicedyrektor ZUS ds. Nadzoru Kontroli.
W latach 2022 i 2023 suma wykrytych nieprawidłowości wzrosła o ponad 100 milionów złotych, a średnia kwota wykazana na jednego przedsiębiorcę wzrosła niemal dwukrotnie, osiągając wartość 25,1 tys. zł.
Kontrole coraz rzadsze, ale bardziej skuteczne
W 2024 roku ZUS przeprowadza mniej kontroli niż jeszcze kilka lat temu, ale ich skuteczność wyraźnie wzrasta. Liczba kontroli spadła do jednej trzeciej stanu z 2018 roku , co wynika głównie z wprowadzenia „Konstytucji biznesu” i nowego podejścia do przedsiębiorców. Obecnie przed każdą kontrolą przeprowadzana jest szeroka analiza danych, która pozwala skupić się na firmach o najwyższym ryzyku wystąpienia nieprawidłowości. Taki sposób selekcji przynosi imponujące wyniki – tylko w pierwszej połowie 2024 roku ZUS zidentyfikował nieprawidłowości o wartości 364,7 mln zł.
Wszystko to oznacza, że ZUS podejmuje działania z większym rozeznaniem, a nowe technologie wspierają tę selekcję. Jednak finalna decyzja zawsze należy do człowieka, który nadzoruje wyniki analizy i decyduje o konieczności przeprowadzenia kontroli.
Nowe zasady i nowe obawy przedsiębiorców
Kontrole ZUS mogą trwać od 12 do 48 dni roboczych, jednak istnieją przypadki, gdy ten okres zostaje wydłużony. ZUS może przedłużyć czas trwania kontroli, jeśli jej przedwczesne zakończenie mogłoby przeszkodzić w zabezpieczeniu dowodów lub przeciwdziałaniu przestępstwu . Takie rozwiązania budzą kontrowersje w środowisku przedsiębiorców, którzy czują się bezradni wobec skomplikowanych przepisów.
Nowa technologia i zmiany prawne wzbudzają pytania o przyszłość kontroli ZUS i bezpieczeństwo finansowe firm. Czy sztuczna inteligencja ułatwi prowadzenie działalności czy może wręcz przeciwnie – zwiększy poziom stresu wśród przedsiębiorców? Jedno jest pewne: ZUS nie zamierza rezygnować z zaawansowanych narzędzi w walce z nieuczciwością na rynku pracy.
