Uważaj podczas spisywania testamentu. Bez tych elementów będzie nieważny

Nie warto zwlekać ze sporządzeniem testamentu

Jak wskazują statystyki, testament sporządza tylko ok. 13% Polaków, mimo że obowiązujące w Polsce przepisy prawa całe spektrum możliwości w zakresie jego rodzajów, a każdy zainteresowany ma możliwość wyboru najbardziej dogodnego rozwiązania dla siebie. Najbardziej zaleca się sporządzanie testamentu notarialnego, co może pomóc zapewnić największą zgodność prawną.

Testament, z punktu widzenia prawa, to jednostronna czynność prawna, w której testator osobiście i przy zachowaniu odpowiedniej formy, dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci. Jest to dokument, w którym spadkodawca informuje o swojej ostatniej woli i powołuje do spadku wybrane przez siebie osoby (mogą to być również organizacje), dzięki czemu bezpośrednio wpływa na zmiany w ustawowym kręgu dziedziczenia.

Testament może sporządzić osoba, która posiada zdolność testowania, czyli osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat i nie jest ubezwłasnowolniona. W przypadku testamentu notarialnego ostatnią wolę sporządza się w obecności notariusza, natomiast w przypadku testamentu alograficznego (sporządzanego ustnie przed określonym urzędem), w obecności urzędnika i świadków. Aby testament mógł być ważny, musi zawierać kilka istotnych elementów.

Jak musi wyglądać prawidłowo sporządzony testament?

Prawidłowo spisany testament musi jasno wyrażać i podkreślać ostatnią wolę testatora. Zatem należy zadbać o to, aby zawierał elementy ułatwiające jego realizację. W dokumencie należy uwzględnić takie składowe, jak:

• Podstawowe dane testatora: imię, nazwisko, adres zamieszkania, a najlepiej także numer PESEL — aby ułatwić identyfikację
• Określenie spadkobierców : czyli precyzyjne wskazanie osób lub organizacji, które mają otrzymać spadek, np. „Mój majątek przekazuję w całości mojemu synowi, Pawłowi Nowakowi, zamieszkałemu w Warszawie”
• Dyspozycje majątkowe : dokładny opis, co i komu ma zostać przekazane po śmierci np. „Mieszkanie przy ulicy Liliowej 8 w Lublinie zapisuję córce Mariannie Kowalskiej, a oszczędności na koncie bankowym drugiej córce, Annie Kowalskiej”
• Dodatkowo można zawrzeć również opcjonalne postanowienia : mamy prawo wyznaczyć, kto zrealizuje testament (art. 986 KC). Warto również dodać uwagi dotyczące zachowku (art. 991 KC), jeśli testator chce ograniczyć roszczenia ustawowych spadkobierców.

Zawarcie tych elementów nie wystarczy, aby testament mógł zostać uznany za ważny. Liczą się pozornie drobne szczegóły, które ostatecznie decydują o tym, czy dokument będzie zgodny z prawem.

Zobacz też: Opóźnienia w ZUS wbrew przepisom. Na te środki czeka się nawet dwa lata

Testament musi spełniać trzy podstawowe warunki

Testament będzie uznany za ważny, jeśli zostanie sporządzony w jednej z form przewidzianych przez prawo. Najbardziej popularnym, a zarazem najprostszym do przygotowania testament własnoręczny, którego cechy określa art. 949 § 1 Kodeksu cywilnego. Musi on spełniać trzy podstawowe warunki:

• Własnoręczność : cały tekst dokumentu bezwzględnie musi zostać napisany odręcznie przez testatora — niedopuszczalne jest użycie komputera, maszyny do pisania czy nawet zlecenie napisania testamentu innej osobie — takie działanie skutkuje nieważnością
• Data : testament musi zawierać dokładną datę sporządzenia (dzień, miesiąc, rok). Chociaż w niektórych przypadkach brak daty nie unieważnia dokumentu (art. 949 § 2 KC), to jej podanie jest zalecane, szczególnie gdy istnieje więcej niż jeden testament, żeby móc bez problemu ustalić ich kolejność
• Podpis : testator musi złożyć własnoręczny podpis, najlepiej z imieniem i nazwiskiem, w celu potwierdzenia autentyczności dokumentu

Niespełnienie tych wymogów może skutkować unieważnieniem testamentu w postępowaniu sądowym. Alternatywą jest testament notarialny, przygotowywany przez notariusza w formie aktu notarialnego. W takim przypadku nie musimy pisać własnoręcznie, natomiast ponosimy koszty związane z wizytą w kancelarii.

Testament własnoręczny można przechowywać w domu, u zaufanej osoby lub pozostawić pod opieką notariusza, bez konieczności sporządzania aktu notarialnego. Jeśli zdecydujemy się na sporządzenie własnoręcznego testamentu, warto dodatkowo poprosić świadków o złożenie podpisów. Chociaż nie jest to wymagane prawnie, ale może pomóc w potwierdzeniu autentyczności dokumentu w razie jakichkolwiek wątpliwości.

Testament powinien być napisany w języku polskim lub innym, który jest znajomy testatorowi i za pomocą którego precyzyjnie wyrazi swoją ostatnią wolę. Testament można w każdej chwili odwołać lub zmienić. Wystarczy sporządzić nowy dokument z dopiskiem: "Niniejszym odwołuję wszystkie wcześniejsze testamenty" (art. 946 KC).