Znikną daty ważności. Unia szykuje rewolucję

Nowe podejście do daty ważności – co się zmieni?

Jak zauważa Sylwia Majcher , dziennikarka i edukatorka ekologiczna, sposób oznaczania dat ważności to jeden z głównych powodów, dla których żywność ląduje w koszu. " Komisja Europejska pracuje nad zmianami w tej sprawie, aby z wielu produktów data ważności zupełnie zniknęła " – przywołała na antenie TVN 24 Majcher. W 2022 roku, według szacunków ONZ, zmarnowano ponad miliard ton jedzenia na całym świecie, a Polska dorzuca do tego niechlubnego wyniku aż 5 mln ton rocznie.

Czy to oznacza, że będziemy mogli jeść produkty bez patrzenia na daty na opakowaniach? Komisja Europejska zastanawia się nad wprowadzeniem prostego systemu kolorystycznego, przypominającego sygnalizację świetlną. Produkty wrażliwe na szybkie psucie, jak mięso czy nabiał, oznaczane byłyby na czerwono, te umiarkowanie trwałe – na żółto, a długotrwałe, jak suche produkty, na zielono. Dzięki temu konsumenci mogliby łatwiej podejmować decyzje o przydatności produktów do spożycia.

Zobacz też: Maciej Gdula kontra naukowcy. Masowe rezygnacje w NCBR, ideowy szok i trzęsienie ziemi

"Najlepiej spożyć przed" a "spożyć do" – co naprawdę oznaczają?

Z pozoru proste napisy na etykietach produktów mogą być źródłem zamieszania. Sylwia Majcher wyjaśnia, że istnieją dwa główne rodzaje dat ważności : "najlepiej spożyć przed" oraz "spożyć do". Pierwsza z nich to jedynie sugestia producenta, że produkt do określonego momentu zachowuje swoje walory smakowe i wizualne. " Nie oznacza to jednak, że dzień po upływie tej daty produkt nadaje się do wyrzucenia " – tłumaczy Majcher.

Wielu konsumentów nie zdaje sobie sprawy, że suche produkty, takie jak ryż, makarony czy kasze, mogą być spożywane długo po upływie daty ważności . Badania pokazują, że produkty te zachowują bezpieczeństwo mikrobiologiczne nawet po sześciu miesiącach od jej przekroczenia, o ile były odpowiednio przechowywane – z dala od światła i wysokiej temperatury. Z drugiej strony, produkty z datą "spożyć do" powinny być traktowane ostrożniej , zwłaszcza jeśli mówimy o mięsie czy nabiale, które mogą być bardziej podatne na psucie. Te informacje również przekazała Majcher podczas wywiadu na antenie TVN24 .

Obowiązki sprzedawców w walce z marnowaniem żywności

W Polsce obowiązuje Ustawa z dnia 19 lipca 2019 roku o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności , która nakłada na wielkopowierzchniowe sklepy szereg obowiązków. Przedsiębiorcy muszą podpisywać umowy z organizacjami pozarządowymi, które odbierają niesprzedane jedzenie, a także prowadzić kampanie informacyjne i edukacyjne na temat marnowania żywności. Dodatkowo, sklepy muszą składać roczne raporty dotyczące ilości zmarnowanej żywności oraz wysokości kar za jej marnowanie.

Kary za brak realizacji tych obowiązków mogą być dotkliwe. Za niepodpisanie umowy z organizacją pozarządową, sprzedawca może zostać ukarany grzywną w wysokości 5 tysięcy złotych. Natomiast w przypadku wyrzucania jedzenia zamiast jego przekazania, na sklep może zostać nałożona kara w wysokości 0,1 zł za każdy kilogram zmarnowanej żywności. Warto podkreślić, że wspomniane przepisy obejmują produkty, którym upływa termin ważności, mają wady wizualne lub uszkodzone opakowania.

Nowe przepisy, choć gotowego projektu regulacji jeszcze nie ma, mogą nie tylko zmienić sposób, w jaki postrzegamy daty ważności, ale także wpłynąć na naszą świadomość dotyczącą marnowania jedzenia.