Gospodarka to w dużym uściśleniu system łączący gospodarstwa domowe, rolne, przedsiębiorstwa oraz rozmaite instytucje – państwowe i prywatne – wspólnym interesem ekonomicznym, który zaspokaja potrzeby bytowe populacji na określonym terenie. Cel ten jest osiągany przez wytwarzanie rozmaitych dóbr oraz świadczenie usług w wymaganym zakresie przez uczestników gospodarki. To właśnie stąd swoją nazwę wzięła „działalność gospodarcza”.
W ramach gospodarki wyróżnia się trzy podstawowe sektory, choć jest to podział dość luźny. Rzeczone sektory to rolnictwo, przemysł oraz usługi. Rolnictwo stanowi pozyskiwanie płodów rolnych oraz produktów odzwierzęcych, a przemysł dotyczy wydobywania surowców i przetwarzania półproduktów (lub surowców) w produkty docelowe. Zakres kategorii usługowej jest potencjalnie najszerszy, ponieważ dotyczy on handlu, transportu, pracy twórczej, opieki zdrowotnej, edukacji, usług prawnych, finansowych i wielu innych.
Siła gospodarcza kraju może być mierzona na podstawie wielu różnych metodologii, jednak najpopularniejszą z nich (i zarazem ogólnie przyjętą) stanowi PKB, czyli Produkt Krajowy Brutto. PKB jest jednak krytykowane przez wzgląd na niedostarczanie wystarczających danych i nieujmowanie w swoje ramy wielu istotnych czynników. Do alternatywnych systemów pomiarowych możemy zaliczyć wskaźnik rozwoju społecznego (HDI) czy miernik dobrobytu ekonomicznego netto (NEW), jednak jest ich znacznie więcej.
Rodzaje gospodarki można podzielić przez wzgląd na wiele kategorii. Najpopularniejszą stanowi podział przez wzgląd na mechanizmy regulacyjne w danym państwie. Tego rodzaju klasyfikacja dzieli się na gospodarkę rynkową, gdzie o popycie i podaży decyduje ludzka wola i potrzeba, gospodarkę nakazową (centralnie planowaną), gdzie o każdym aspekcie gospodarki decyduje odgórnie państwo, oraz gospodarkę mieszaną, która w jakimś stopniu łączy oba te elementy.
Gospodarkę można podzielić także ze względu na sposób pozyskiwania dóbr i usług. Rodzajem gospodarki w którym partycypujemy jest gospodarka towarowo-pieniężna, a więc po prostu handel. Drugim z typów w tej klasyfikacji jest gospodarka naturalna, a więc odgórnie nastawiona na zaspokajanie potrzeb małej społeczności (na przykład niewielkie gospodarstwo rolne).
Wśród innych klasyfikacji gospodarek wymienia się podział ze względu poziom rozwoju społecznego czy siłę powiązań pomiędzy podmiotami. Niektóre z klasyfikacji mają charakter nieco bardziej filozoficzny, gdzie ich zadaniem jest unaocznienie jakiejś zalety, trendu, bądź wady.
Gospodarka Polski to gospodarka o charakterze mieszanym, gdzie sektor dominujący stanowią usługi – zaraz po nich znajduje się przemysł, a dopiero na końcu rolnictwo. Z punktu widzenia PKB Polska znajduje się na szóstym miejscu w Unii Europejskiej, a przez wzgląd na wskaźnik HDI uznawani jesteśmy przez ONZ za kraj wysoko rozwinięty.
Głównym partnerem handlowym Polski są Niemcy, zarówno pod kątem importu, jak i eksportu. Polska jest jednym z głównych producentów jabłek (3. miejsce na świecie) i mebli (4. miejsce na świecie).
Pokaż więcej
Wokół kwestii wpływu migracji z Ukrainy na polską gospodarką wiele jest emocji, a niewiele rzetelnych danych. Zmieniło za sprawą raportu Banku Gospodarstwa Krajowego. Opracowanie stanowi solidny bilans, z którego wyłania się ważna diagnoza – migranci w Polsce to nie kwestia opinii czy preferencji. Migranci są Polsce niezbędni.
Główny Urząd Statystyczny podał najnowsze dane na temat inflacji. Wynika z nich, że ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2025 r. wzrosły rok do roku o 4,9 proc., a w porównaniu z poprzednim miesiącem wzrosły o 0,3 proc. Oznacza to, że inflacja jest obecnie znacznie niższa niż przewidywał rynek. Głos w sprawie najnowszych danych zabrał już premier Donald Tusk. Jego komentarz mówi sam za siebie.
Dokąd zmierza Unia Europejska i jak może ona wyglądać w perspektywie kilku najbliższych dekad? Czy polska prezydencja w Radzie UE może inspirować nowe kierunki rozwoju Wspólnoty? Te pytanie padną podczas XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który już 23-25 kwietnia br. odbędzie się w Międzynarodowym Centrum Kongresowym i Spodku w Katowicach.
Mikroprzedsiębiorstwa stanowią aż 97 proc. ogółu firm w Polsce. Mowa o kole zamachowym polskiej gospodarki. Gdy jednak przeanalizujemy ich wydajność na tle UE, można popaść w panikę. Wyzwania i problemy mikroprzedsiębiorstw objaśniają dla BiznesINFO dr Urszula Kłosiewicz-Górecka oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Napięcia między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi są widoczne już od jakiegoś czasu na różnych polach. Konkurencyjność gospodarki UE w porównaniu z takimi gigantami jak Ameryka czy Chiny staje się coraz trudniejsza, o czym świadczą wybory konsumenckie obywateli krajów członkowskich. Rozwiązaniem tych problemów ma być “Czysty Ład Przemysłowy”.
Poznaliśmy pomysłu na deregulację polskiej gospodarki miliardera Rafała Brzoski i jego zespołu utworzonego na życzenie premiera. Próżno szukać w nich przełomu na miarę "roku przełomu", przeciwnie. Nie oznacza to jednak, że należy bagatelizować potencjalne negatywne skutki proponowanych reform.
Huta Częstochowa dopiero co wznowiła działalność po 14 miesiącach przestoju, a już trafiła na listę spółek strategicznych. Co to oznacza dla jej przyszłości? Dlaczego zakład uznano za kluczowy dla bezpieczeństwa państwa? Sprawdzamy, jakie konsekwencje niesie ten krok.
Wielka Brytania przeżywa kryzys gospodarczy. Mogą na tym skorzystać polskie firmy. Michał Dembinski, główny doradca Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej w rozmowie z portalem BiznesINFO pokazuje, w jaki sposób polskie przedsiębiorstwa mogą zarobić na trudnej sytuacji nad Tamizą. Mówi też kiedy i dlaczego Polacy będą bogatsi od Brytyjczyków.
Polska gospodarka rozwija się dynamicznie, ale według OECD, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, wymaga zdecydowanych działań w zakresie finansów publicznych. Organizacja rekomenduje cięcia wydatków i podwyżki podatków. Czy rząd zdecyduje się na te kroki?
Radykalne działania Donalda Trumpa to wspólny problem krajów UE i Wielkiej Brytanii. Prezydent USA zapowiada kolejne rozwiązania, które mogą uderzyć w portfele mieszkańców UE oraz bardzo osłabionych gospodarczo Brytyjczyków. Deklaracje zbiegły się w czasie z pierwszym od wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiego spotkaniem brytyjskiego premiera Keira Starmera z przywódcami 27 krajów Brukseli. Brytyjczycy będą musieli schować dumę do kieszeni i prosić kraje UE o ponowne zacieśnienie stosunków?
Produkt krajowy brutto mimo swoich mankamentów pozostaje jednym z najważniejszych wskaźników gospodarczych. Po rozczarowujących odczytach z 2023 r. kolejny roczny raport GUS-u wzbudzał spore oczekiwania. Dziś jest już dostępny i daje podstawy do prognoz na 2025 r.
Po ataku Rosji na Ukrainę w ciągu pierwszych tygodni do Polski przybyły niecałe dwa miliony obywateli zza wschodniej granicy. Wiadomo, jak po niemal trzech latach ukształtował się rynek pracy i jaki udział mają w nim Ukraińcy. Uchodźcy wojenni mierzą się z szeregiem wyzwań, jednak dochody z pracy zarobkowej są znaczną większością ich budżetu domowego. Dane zdradzają szczegóły.
„My udawaliśmy, że pracujemy, oni udawali, że płacą”. Henryka Bochniarz, założycielka Konfederacji Lewiatan, wyjaśnia, czy reforma systemu emerytalnego jest nieunikniona? Co powinno się zrobić z programem 800+, skoro demografia Polski wciąż pozostawia wiele do życzenia? W jaki sposób firmy powinny pomóc kobietom? Jak niewykorzystany jest potencjał naszego kraju? A także, co możemy zrobić, by stać się krajem wysokorozwiniętym?
„Polska jest niestabilna gospodarczo”, „nie ma informacji o tym, że ktoś otrzeźwiał i zaczyna funkcjonować w sposób racjonalny”, „mleko się wylało, oni tylko szmaty położyli, oni nawet tego nie ścierają”, „bieda, to jest coś, co politycy nam zafundowali przez ostatnie dwa lata, a gospodarka zaczyna się zwijać”. Dr Artur Bartoszewicz ostro podsumowuje — z perspektywy gospodarczej — miniony rok rządów Koalicji Obywatelskiej. Kto jest winowajcą wysokiej inflacji: poprzedni rząd, obecny czy polityka pieniężna NBP? Kiedy możemy się spodziewać obniżki stóp procentowych? Czy ponowne zamrożenie cen energii jest właściwym ruchem ze strony rządu?
Polacy uwielbiają ten owoc – zarówno świeży, jak i mrożony. Jednak ostatnie wydarzenia na rynku mogą sprawić, że ich dostępność i cena zmienią się diametralnie. Co takiego się dzieje, że plantatorzy zaciskają kciuki, a konsumenci mogą nie być zadowoleni? Sprawdzamy, jak sytuacja na globalnym rynku wpływa na to, co znajdziemy w sklepach.
Polski rynek pracy w 2025 roku przechodzi dynamiczne zmiany. Ekspert rynku pracy, Krzysztof Inglot, prezes Personnel Service, przedstawił swoje przewidywania dotyczące przyszłości zatrudnienia, wynagrodzeń oraz wpływu sytuacji międzynarodowej na polską gospodarkę. Jakie trendy będą kształtować najbliższe miesiące?
Przez lata przemysł był siłą napędową polskiej gospodarki, balansując eksportem towary konieczny import surowców energetycznych. Wysokie ceny energii zakłóciły ten układ, zmuszając wiele firm do redukcji produkcji, a nawet likwidacji zakładów. Okazuje się jednak, że polska gospodarka "znalazła sposób" na ten kryzys.
Światowy wzrost gospodarczy ze znaczącymi różnicami regionalnymi będzie stabilny, ale nieco niższy niż historyczna średnia – ogłasza Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Polska, dzięki korzystnym warunkom ekonomicznym, wyróżnia się na tle innych krajów. Swojej satysfakcji z opublikowanych prognoz nie ukrywa Donald Tusk, który w mediach społecznościowych pisze z przekąsem: „Muszę bo się uduszę”.
Znany niemiecki pisarz Wolfgang Münchaum, autor książki “Kaput: The End of the German Miracle” rzuca nowe światło na kwestię rozwoju gospodarczego Niemiec i Polski w kontekście europejskim. W rozmowie z “Rzeczpospolitą” diagnozuje w niej głęboki polityczny, gospodarczy i społeczny kryzys sąsiadów zza Odry. Jego zdaniem dla Polski to nie zagrożenie, lecz szansa. Autor wskazuje, kiedy nasz kraj może zyskać przewagę.
Rozpoczęła się kalendarzowa zima - od 22 grudnia rośnie udział dnia w dobie, tak aby 20 marca osiągnąć równonoc, a noc z 20 na 21 czerwca była najkrótsza w roku. Na końcówkę marca przypada jednak dzień, który jest nie lada problemem w naszych relacjach z czasem. Podział na czas letni i zimowy to wyzwanie dla gospodarki, produkcji, organizacji wielu aspektów życia, ale też dla opieki zdrowotnej. Rzecz w tym, że jeszcze więcej niedogodności może przynieść nowy system.
W świecie słodyczy zawrzało po zamknięciu fabryki czekoladek, które były znane w wielu krajach. Decyzja, która wydawała się końcem pewnej epoki, może przynieść nieoczekiwane zmiany – i to bliżej, niż myślimy. Czy Polska stanie się nowym domem dla legendarnych pralin?
W opiniach obcokrajowców, którzy mieli okazję spędzić w Polsce więcej czasu, przebija się opinia, że Polacy nie doceniają tego, jak dobrze żyje się w ich kraju. Również w porównaniu z państwami zachodnimi, do których aspirujemy. Potwierdzają to nowe dane - wg nich Polska znajduje się w górnych 15 proc. państw, w których żyje się najlepiej na świecie.
Import nawozów z Rosji do Polski bije rekordy, co wywołuje obawy o bezpieczeństwo gospodarcze i żywnościowe Europy. Jeśli Moskwa zdecyduje się wykorzystać je jako narzędzie nacisku politycznego, konsekwencje mogą być poważne. Czy Unia Europejska podejmie odpowiednie kroki, by uchronić rynek przed kryzysem?
Główny Urząd Statystyczny opublikował dane dotyczące inflacji konsumenckiej za listopad. Jak się okazuje, średnie ceny towarów i usług znów wzrosły, jednak mniej niż w październiku. To oznacza, że jest odrobinę lepiej, ale żeby było dobrze… będzie musiało być jeszcze przez chwilę gorzej.
To nie jest dobra wiadomość dla mieszkańców północnej Polski. Duża szwedzka firma, która do tej pory miała ogromne znaczenie dla przemysłu w tym regionie rozważa sprzedaż swojego biznesu - donosi Reuters. Przedsiębiorstwo, która do tej pory zajmowało się sprzedażą baterii elektrycznych planuje sprzedaż lub zamknięcie biznesu. Szykowane są też zwolnienia.
Wysokie koszty energii i rosnąca zagraniczna konkurencja sprawiły, że znany w całej Europie producent stali musi walczyć o przetrwanie. Firma nie ma dobrej wiadomości dla pracowników. Jak zmniejszy się produkcja i co z pracownikami zatrudnionymi na etat?
Sezon świąteczny 2024 roku zapowiada się rekordowo dla polskiego rynku przesyłek kurierskich. Zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego przez Effigy Consulting na zlecenie Federal Express Corporation, od października do grudnia w Polsce zostanie dostarczonych aż 456 milionów paczek. To wzrost o 14,2% w porównaniu do roku ubiegłego, znacznie przewyższający średnią europejską na poziomie 9%. Wzmożony ruch w sektorze logistycznym napędza głównie rozwój e-commerce, który w Polsce odpowiada za ponad 75% wszystkich przesyłek w tym okresie.
Po nowym roku przedsiębiorców czeka prawdziwa rewolucja. Po 17 latach Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) doczeka się istotnych zmian. Odczują je zwłaszcza firmy prowadzące sprzedaż detaliczną. Od 2025 roku to, co sprzedają, stanie się ważniejsze niż to, jak prowadzą sprzedaż. Co oznacza ta zmiana i jakie nowe wyzwania czekają firmy?