Wyszukaj w serwisie
biznes finanse technologie praca handel Eko Energetyka polska i świat

Nbp

NBP, czyli Narodowy Bank Polski – definicja i kompetencje

Narodowy Bank Polski (w skrócie NBP) to polski bank centralny, a więc bank, który w systemie ekonomicznym kraju pełni rolę szczególną – inną od banków komercyjnych. Podstawę prawną jego funkcjonowania określa Konstytucja RP, ustawa o Narodowym Banku Polskim, oraz częściowo Prawo bankowe. Narodowy Bank Polski jest instytucją niezależną od innych organów państwowych, a gwarantem tej niezależności jest właśnie Konstytucja.

Przez wzgląd na swoją pozycję, Narodowy Bank Polski (jako bank centralny) bywa czasem określany mianem „banku banków”. Najistotniejszą z jego kompetencji jest oczywiście emisja pieniądza i znaków pieniężnych, do czego NBP posiada na terenie Polski wyłączne prawo. Siedziba NBP mieści się w Warszawie, a jego aktualnym prezesem jest Adam Glapiński.

Czym zajmuje się Narodowy Bank Polski?

Emisja pieniądza to podstawowe uprawnienie NBP, ale nie zadanie i nie cel sam w sobie. Zgodnie z przepisami prawa, podstawowy cel Narodowego Banku Polskiego stanowi utrzymanie stabilnego poziomu cen na terytorium kraju, gdzie emisja pieniądza może być ku temu jednym z narzędzi. 

Wśród pozostałych zadań NBP wymienia się ogólne prowadzenie polityki pieniężnej kraju, rozwój systemu płatniczego, zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski, dbałość o stabilność finansową kraju, obsługa Skarbu Państwa i szeroko pojęta działalność edukacyjna i informacyjna. Istotne jest również sprawowanie kontroli nad działalnością pozostałych banków operujących na terenie Polski, poprzez wdrażanie odpowiednich regulacji w systemie bankowym. 

Inną z istotnych kompetencji NBP jest rzetelne informowanie Polaków o poziomie inflacji, kreowanie właściwych w tym zakresie strategii, oraz przygotowywanie i publikacja właściwych raportów.

Narodowy Bank Polski zajmuje się także emisją monet i banknotów okolicznościowych, a także zarządza polskimi rezerwami złota. Aktualnie, polskie rezerwy złota przekraczają 300 ton.

Struktura organizacyjna NBP

Strukturę organizacyjną NBP w pełni określa Konstytucja RP. Zgodnie z obowiązującą literą prawa, ustawowymi organami NBP jest Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej, oraz Zarząd NBP. Ponadto, na Narodowy Bank Polski składa się aż 26 Departamentów celowych oraz 16 Oddziałów Okręgowych (wojewódzkich).

Kadencja Prezesa NBP trwa 6 lat i jest on powoływany przez Sejm RP na wniosek Prezydenta. Jego zadaniem jest przewodzenie pracom Rady Polityki Pieniężnej (RPP) i Zarządu NBP. Musi on także składać Sejmowi coroczne sprawozdanie z pracy NBP. Osoba na tym stanowisku nie może być członkiem partii politycznej ani związku zawodowego. Zabronione jest także prowadzenie niektórych rodzajów działalności publicznej.

Rada Polityki Pieniężnej ustala założenia corocznej polityki pieniężnej państwa i podejmuje działania zmierzające do ich realizacji. Zatwierdza także plan finansowy NBP i przyjmuje sprawozdanie z jego działalności. Zarząd NBP z kolei nadzoruje operacje otwartego rynku, przygotowuje projekty uchwał kierowanych do RPP i sprawuje pieczę nad właściwym obrotem dewizowym i pieniężnym, czy funkcjonowaniem systemu bankowego.

Pokaż więcej

Adam Glapinski
31.03.2025 22:06 Takiej pensji można tylko pozazdrościć. Ujawniono zarobki prezesa NBP

Narodowy Bank Polski zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami ma obowiązek publikowania danych na temat pensji prezesa tej instytucji - Adama Glapińskiego i jego. Jak wynika z oficjalnych danych, otrzymał on całkiem pokaźną podwyżkę. Niejeden Kowalski może pozazdrościć mu takiej kwoty. O ile wzrosło wynagrodzenie Adama Glapińskiego?

Adam Glapiński, NBP
13.03.2025 18:30 Fatalne informacje z NBP. Cios w kieszenie Polaków, ceny rosną szybciej niż powinny

Inflacja to jeden z najważniejszych problemów ekonomicznych, z którym borykają się zarówno rządy, przedsiębiorcy, jak i zwykli obywatele. Wzrost cen produktów i usług oznacza, że nasze pensje realnie tracą na wartości, a koszty życia rosną z miesiąca na miesiąc. Choć inflacja w umiarkowanych granicach jest zjawiskiem naturalnym i świadczy o rozwoju gospodarczym, jej gwałtowny wzrost może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak recesja, spadek siły nabywczej społeczeństwa czy nawet kryzysy finansowe. Jakie są przyczyny tego zjawiska? Jakie skutki niesie dla gospodarki oraz zwykłych ludzi? I co można zrobić, aby ograniczyć jej negatywne konsekwencje?

Portfel, pieniądze
07.03.2025 12:18 Nowa moneta w portfelach Polaków. NBP ujawnił projekt. Wygląda jak dzieło sztuki

Choć od dawna przyjęło się, że nominał 50 zł jest związany głównie z banknotem, który każdy z nas może mieć w portfelu, Narodowy Bank Polski (NBP) postanowił wprowadzić do obiegu monetę o tej wartości. Nowy numizmat zwraca uwagę nie tylko nietypowym kształtem, ale i misternym wykonaniem. Jak dokładnie wygląda ta moneta?

Waluta, złote
12.02.2025 10:35 Nowa moneta trafiła do obiegu. Kształt zaskoczy wielu Polaków, wcale nie jest okrągła

Narodowy Bank Polski niespodziewanie zaprezentował wygląd nowej monety, która oficjalnie trafiła do obiegu. Jej forma odbiega od tradycyjnych wzorów, do których zdążyliśmy się przyzwyczaić, co czyni ją wyjątkową na tle standardowych emisji. Nominał nowego bilonu wynosi 20 złotych. Co więcej, nie jest to jedynie zwykły środek płatniczy – moneta ta ma istotne znaczenie symboliczne lub kolekcjonerskie. 

Adam Glapiński
06.02.2025 11:30 Stopy procentowe w Polsce nieruszone 15. raz z rzędu. Jest data przełomu

Rada Polityki Pieniężnej 15. raz z rzędu zachowała stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Ekonomiści odnotowują decyzję już wyłącznie “z kronikarskiego obowiązku”, bo konsensus jest jasny: data pierwszej zmiany stóp procentowych w Polsce jest, jak przekonują, niemal powszechnie znana.

Adam Glapiński
03.02.2025 20:24 Stopy procentowe w Polsce. W środę 5 lutego może zapaść ostatnia taka decyzja

W najbliższą środę 5 lutego odbędzie się posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej (RPP). Od jej decyzji uzależniona jest wysokość stóp procentowych, w tym stopy referencyjnej. Są to informacje, które ze szczególną uwagą śledzą kredytobiorcy. Ekonomiści już teraz stawiają stawę jasno.

Euro
30.01.2025 19:50 Stopy procentowe w euro znów w dół. Polacy płacą więcej w złotówkach

Europejski Bank Centralny ponownie obniżył stopy procentowe, kontynuując cykl luzowania polityki pieniężnej. Dla osób spłacających kredyty w euro to dobra wiadomość, ponieważ oprocentowanie staje się coraz niższe. Tymczasem w Polsce sytuacja wygląda zupełnie inaczej – stopy NBP od miesięcy pozostają na wysokim poziomie, co przekłada się na koszt kredytów w złotówkach. Jakie są skutki tych decyzji dla gospodarki, inwestorów i zwykłych kredytobiorców?

Banknoty
25.01.2025 18:10 W kasie nie przyjmą takich banknotów. Uważaj podczas zakupów

Choć dla niektórych osób płatności bezgotówkowe niemal całkowicie wyparły używanie banknotów i monet, są sytuacje, które wymagają od nas wykorzystania zalegających w portfelu pieniędzy. Nie zawsze ekspedient będzie mógł je jednak przyjąć. Takie są warunki.

Dariusz Dziduch, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz
20.01.2025 19:56 Cios w kieszenie Polaków. Ujawniamy konkretne liczby

Mieszkanie prawem czy towarem? To dość trudne pytanie, ale biorąc pod uwagę fakt, że spora część deweloperów nie ujawnia cen oferowanych mieszkań, to chyba trzeba przyjąć, że jednak prawem. Bo każdy towar musi mieć cenę i to w widocznym miejscu. Prezes NBP znów występuje jako jastrząb na czele jastrzębi i daje do zrozumienia, że nie ma co liczyć na szybkie obniżki stóp procentowych. Minister finansów komentuje, że chyba coś mu się pomyliło…

Adam Glapiński
16.01.2025 16:27 RPP zdecydowała ws. stóp procentowych. Ważna zmiana dla kredytobiorców

Rada Polityki Pieniężnej zakończyła czwartkowe (16 stycznia) posiedzenie i podjęła decyzję dotyczącą stóp procentowych. Wiadomo, na jakim poziomie utrzyma się stawka oprocentowania w banku centralnym. Jak to wpłynie na wysokość rat kredytów?

NBP
15.01.2025 12:28 Inflacja jednak zrobiła niespodziankę. Wiemy, co drożało najmocniej

Chociaż eksperci przewidywali, że inflacja w Polsce nieznacznie wrośnie, finalne dane grudniowego odczytu CPI na końcu 2024 roku pokazały nieco inny wynik. Wciąż wiele wskazuje jednak na to, że ceny nie przestaną piąć się w górę. Co drożeje najszybciej?

Monety
01.01.2025 20:09 Taką monetę może wydać Ci kasjer w sklepie. Jest wyjątkowa

7 listopada 2024 r. Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu nową pięciozłotową monetę, która jest częścią serii "Odkryj Polskę". Tym razem uwieczniono na niej jeden z najpiękniejszych polskich zabytków architektury.

Dariusz Dziduch, Adam Glapiński
09.12.2024 18:46 Polacy bogacą się najszybciej w historii. Złe wieści dla kredytobiorców

Polacy w ciągu ostatnich 25 lat bogacili się szybciej niż kiedykolwiek, chociaż dane o wynagrodzeniach nie wyglądają zbyt optymistycznie… Kredytobiorcy muszą zacisnąć pasa, bo na obniżki stóp procentowych będą musieli jeszcze poczekać. Prezes NBP zrzuca winę na rząd, a nasz bank centralny — po raz trzeci z rzędu — zakończy rok ze stratą. Czyja to wina?

nbp, zarobki
03.12.2024 16:23 Pokaźne podwyżki w NBP. Tyle zarabiają teraz członkowie Rady Polityki Pieniężnej

Narodowy Bank Polski (NBP) po raz kolejny zwiększa wynagrodzenia swoich kluczowych pracowników. Na podwyżki mogą liczyć członkowie Rady Polityki Pieniężnej, a także prezes Adam Glapiński. Ile wynosi teraz ich pensja i jakie są reakcje opinii publicznej? Szczegóły poniżej.

Złoto
21.11.2024 18:35 NBP rozbudowuje rezerwy złota. Polska w światowej czołówce

W październiku 2023 roku Narodowy Bank Polski po raz kolejny zwiększył posiadane zasoby złota. Tym samym Polska umocniła swoją pozycję wśród krajów dysponujących największymi rezerwami tego szlachetnego metalu. Jak wyglądają nasze zasoby na tle światowej czołówki?

5 zł
06.11.2024 19:17 Do obiegu wchodzi nowa moneta. Lepiej nie płacić nią w sklepie

Już 7 listopada do obiegu mają trafić nowe monety. Zostały wybite w ramach serii Narodowego Banku Polskiego “Odkryj Polskę” i z tego powodu ich wygląd może nieco zaskoczyć. Mimo to NBP zapewnia, że będzie można nimi zapłacić w każdym sklepie. Z jednego powodu lepiej jednak tego nie robić.

hasło NBP
06.11.2024 16:42 Co dalej ze stopami procentowymi w Polsce? RPP podjęła decyzję

Niższe stopy procentowe już w listopadzie? Decyzja Rady Polityki Pieniężnej rozwiewa wątpliwości. Wiadomo już, czy poziom utrzyma się po raz kolejny, a ekonomiści szacują przyszłość inflacji. Eksperci wciąż jednak czekają na czwartkową konferencję prezesa NBP, Adama Glapińskiego.

pieniądze
28.10.2024 14:45 Będzie nowy banknot w Polsce? Koniec spekulacji, NBP podaje szczegóły

Pierwszy raz o możliwym pojawieniu się w Polsce banknotu o nominale 1000 zł Adam Glapiński mówił jeszcze w 2021 roku. Teraz opublikowano oficjalne stanowisko Narodowego Banku Polskiego w tej sprawie. Czy nowy banknot jest już na horyzoncie?

Banknoty
12.10.2024 19:39 Banknot 1 tys. zł w obiegu? Prezes NBP: będzie na nim kobieta

Czy banknot o wartości 1 tys. zł w obiegu jest konieczny? Zdaniem Adama Glapińskiego już od dawna. Kwestia wzbudza kontrowersje i pobudza do dyskusji. Jednak pojawił się już wstępny termin jego wprowadzenia. Kiedy banknot trafi do portfeli Polaków?

Adam Glapiński
04.10.2024 13:10 NBP zaczyna być konserwatywny. Nasze stopy procentowe to już awangarda

Decyzja Rady Polityki Pieniężnej w sprawie pozostawienia stóp na tym samym poziomie nie wzbudziła zaskoczenia. Wynik ten przewidywali eksperci, którzy podkreślali, że motywatorem tej decyzji będzie wzrost inflacji w ostatnich miesiącach. Jak postanowienie Rady uzasadnia Adam Glapiński? I kiedy możemy się spodziewać — szczególnie kredytobiorcy — że RPP stopy procentowe obniży?

Radosław Sikorski
03.10.2024 17:37 Minister odpowiada na podwyżkę Glapińskiego. Pokazał swój pasek z wypłatą

W Internecie zawrzało po ogłoszonej rano podwyżce wynagrodzenia dla Adama Glapińskiego, prezesa Narodowego Banku Polskiego. Pojawiło się wiele negatywnych komentarzy wskazujących na decyzję Glapińskiego o podwyżce dla samego siebie. I to w tak kluczowym momencie — dzień wcześniej ruszyły pierwsze przesłuchania świadków ws. wniosku o Trybunał Stanu dla Prezesa NBP. Decyzję skomentował minister spraw zagranicznych. Załączając również pasek ze swojej własnej, miesięcznej wypłaty.

Adam Glapiński
03.10.2024 09:04 Ogromna podwyżka dla prezesa NBP. Ile zarobi teraz Adam Glapiński?

Prezes Narodowego Banku Polskiego zarabia ogromne pieniądze. Najwyraźniej dla Adama Glapińskiego były one zbyt skromne, szczególnie w obliczu perspektywy stanięcia przez Trybunałem Stanu. Zarząd NBP przyjął więc uchwałę, która zwiększyła premie regularnie trafiające na konto prezesa. W sumie prezes NBP otrzymuje 27 pensji oraz dodatki specjalne. Mowa o kwotach, które dla wielu Polaków znajdują się jedynie w sferze marzeń.

NBP
26.09.2024 07:16 Co dalej ze stopami procentowymi w Polsce? Od tego będzie zależała decyzja

Dyskusja o obniżkach stóp procentowych powraca, choć otaczająca nas rzeczywistość gospodarcza pozostaje niezwykle niepewna. Z rozmowy z członkinią Rady Polityki Pieniężnej, Iwoną Dudą, wyłania się obraz, w którym marcowa projekcja może być kluczowym momentem. Czy powodzie i inne trudności przyspieszą decyzję o łagodzeniu polityki monetarnej?

pieniądze
22.09.2024 06:00 Te pieniądze tracą ważność. Już nimi nie zapłacisz, jest tylko jedno wyjście

Warto pamiętać, że niektóre banknoty tracą ważność, przez co nie zapłacimy nimi za zakupy czy rachunki. Wiele osób może nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że mają w swoim portfelu taką gotówkę. Chodzi tutaj konkretnie o zniszczone pieniądze. W takim przypadku mamy tylko jedno wyjście. Wyjaśniamy szczegóły.

Glapiński, NBP
20.09.2024 09:03 Problemy z dostępem do gotówki. NBP reaguje

W związku z wydarzeniami minionych dni na południu kraju sieć niektórych dróg została przerwana. Pojawiły się utrudnienia w dostępie do gotówki. Narodowy Bank Polski uspokaja. „Pozostajemy w stałym kontakcie z przedstawicielami banków oraz firm obsługujących gotówkę w imieniu banków”.

Adam Glapiński - NBP
19.09.2024 08:05 Amerykanie tną stopy procentowe jak szaleni. NBP coraz bardziej osamotniony. Jak długo?

12 września Europejski Bank Centralny, teraz, w środę 18 września FED, czyli amerykański System Rezerwy Federalnej - stopy procentowe lecą na cały świecie, za wyjątkiem kilku krajów, w tym Polski. Adam Glapiński coraz bardziej osamotniony, też musi ciąć - pytanie, od miesięcy, pozostaje to samo - kiedy? 

Szymon Hołownia
13.09.2024 22:10 NBP składa zawiadomienie do prokuratury. Chodzi o Szymona Hołownię

Ciąg dalszy politycznej awantury pomiędzy NBP i przedstawicielami koalicji rządzącej. Niedawno sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konsytutcyjnej zebrała się, żeby przygotować się do postawienia Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu, a teraz szef NBP szykuje odpowiedź. Do prokuratury trafiło zawiadomienie w sprawie m.in. Szymona Hołowni. Za co NBP chce skarżyć marszałka Sejmu?

Adam Glapiński
04.09.2024 11:32 Decyzja RPP. Co dalej ze stopami procentowymi? Analityk finansowy zdradza: na to czeka NBP

Rada Polityki Pieniężnej – jeżeli chodzi o utrzymanie jeszcze w tym roku stóp procentowych na obecnym poziomie – ma dosyć mocne argumenty w ręku – mówi Alfred Adamiec, analityk finansowy. W rozmowie z BiznesINFO zdradza, co musiałoby się wydarzyć, żeby stopy procentowe RPP obniżyła. Oraz kiedy możemy się tego spodziewać.